အဓိပတိပစၥည္း - ၃ (က)
၁၃၅၃-ခု၊ ဝါေခါင္လျပည့္ေန႔၊ ေန႔လည္မွာ ေဟာၾကားရမည့္ တရားေတာ္ကေတာ့ အဓိပတိပစၥည္းတရား ျဖစ္တယ္။ ပစၥယနိေဒၵသ ပါ႒ိေတာ္လာ အဓိပတိပစၥည္းတရား ျဖစ္တယ္။ အဓိအတိပစၥည္းဆိုတာ အႀကီးအမွဴးအားျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳတတ္တဲ့တရား ျဖစ္တယ္။ ဣၿႏၵိယကလည္း အစိုးရေသာအားျဖင့္ အႀကီးအမွဴးျပဳၿပီးေတာ့ ေက်းဇူးျပဳတတ္တဲ့တရား ျဖစ္တယ္။
ဘယ္လုိမ်ား ထူးျခားပါသလဲ ... အဓိပတိပစၥည္း၏ ေက်းဇူးျပဳပံုက စၾကာမင္းႀကီး အစိုးရပံုႏွင့္ တူေပတယ္။ စႀကာမင္းႀကီး၏ ေလးကၽြန္းတစ္ျမင့္မိုရ္၌ တစ္ပါးေသာ မင္းတို႔၏ အုပ္စိုးမႈ အစြမ္းသတၱိမ်ားကို တားျမစ္၍ မိမိတစ္ဦးတည္း အုပ္စိုးမႈ အစြမ္းသတၱိျဖင့္ ပုဂၢိဳလ္သတၱဝါေတြ အက်ဳိးမ်ားေအာင္ ေက်းဇူးျပဳတယ္။ အဲဒီလုိပါပဲ။ အဓိပတိပစၥည္းရဲ႕ ေက်းဇူးျပဳတာကလည္း တစ္ပါးေသာ ပစၥည္းတို႔ရဲ႕ အစြမ္းသတၱိေတြကို တားျမစ္ၿပီးေတာ့ သူတစ္ဦးတည္းေက်းဇူးျပဳတယ္။
ဣၿႏၵိယပစၥည္း ေက်းဇူးျပဳတာကေတာ့ ဒီလုိမဟုတ္ဘူး။ သူ႔ဌာနအားေလ်ာ္စြာ ေက်းဇူးျပဳတာပဲ။ ပေဒသရာဇ္၊ ဧကရာဇ္ေတြလုိ သူရဲ႕ ပိုင္ဆိုင္တဲ့ ေနရာဌာနမွာသာ ေက်းဇူးျပဳႏိုင္တယ္။ အဓိပတိပစၥည္း၏ ေက်းဇူးျပဳပံုႏွင့္ ဣျႏၵိယပစၥည္း၏ ေက်းဇူးျပဳပံုတုိ႔သည္ ဤကဲ့သို႔ ကြာျခားပါတယ္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ စၾကာမင္းရွင္၊ အုပ္စိုးသြင္သို႔၊ ၿပိဳင္ရွင္မရိွ၊ အုပ္စိုးဘိ၊ အဓိပတိေခၚ။
ျဖစ္ေစတည္ေစ၊ ဤႏွစ္ေထြ၊ ေခၚေလေက်းဇူးျပဳ။
အဓိပတိပစၥည္းကို ေဟာၾကားတဲ့ ေနရာမွာ ပထမ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားေတာ္မူတဲ့အတိုင္း အဓိပတိပစၥည္းရဲ႕ ပါဠိေတာ္နဲ႔ အနက္နဲ႔ ျမတ္စြာဘုရားကို ပူေဇာ္ေသာအားျဖင့္ ေဟာပါမယ္။ ဒုတိယ အဓိပတိပစၥည္းေတြ တရားနာပရိသတ္ရဲ႕ သႏၲာန္မ်ာ ျဖစ္ေပၚေနပံု၊ တတိယ အဓိပတိပစၥည္း ပစၥယုပၸန္တရားမ်ားကို ဝိပႆနာရႈပံု (၃)ဆင့္ ေဟာၾကားပါမယ္။
အဓိပတိပစၥေယာတိ -
ဆႏၵာဓိပတိ ဆႏၵသမၸယုတၱကာနံ ဓမၼာနံ တံသမု႒ာနာနဥၥ ႐ူပါနံ အဓိပတိပစၥေယန ပစၥေယာ။
ဝီရိယဓိပတိ ဝီရိယသမၸယုတၱကာနံ ဓမၼာနံ တံသမု႒ာနာနဥၥ ႐ူပါနံ အဓိပတိပစၥေယန ပစၥေယာ။
စိတၱာဓိပတိ စိတၱသမၸယုတၱကာနံ ဓမၼာနံ တံသမု႒ာနာနဥၥ ႐ူပါနံ အဓိပတိပစၥေယန ပစၥေယာ။
ဝီမံသာဓိပတိ ဝီမံသသမၸယုတၱကာနံ ဓမၼာနံ တံသမု႒ာနာနဥၥ ႐ူပါနံ အဓိပတိပစၥေယန ပစၥေယာ။
ယံ ယံ ဓမၼံ ဂ႐ုံ ကတြာ ေယ ေယ ဓမၼာ ဥပၸဇၨႏၲိ စိတၱေစတသိကာ ဓမၼာ၊ ေတ ေတ ဓမၼာ ေတသံ ေတသံ ဓမၼာနံ တံသမု႒ာနာနဥၥ ႐ူပါနံ အဓိပတိပစၥေယန ပစၥေယာ။
ဆႏၵာဓိပတိ = ဆႏၵဟုဆိုအပ္ေသာ အဓိပတိသည္ ဆႏၵသမၸယုတၱကာနံ = ဆႏၵႏွင့္ ယွဥ္ကုန္ေသာ၊ ဓမၼာနဥၥ = စိတ္ေစတသိက္တို႔အားလည္းေကာင္း၊ တံသမု႒ာနာနံ = ထိုဆႏၵ ဆႏၵႏွင့္ ယွဥ္ေသာ စိတ္ေစတသိက္လွ်င္ ျဖစ္ေၾကာင္းရိွကုန္ေသာ၊ ႐ူပါနဥၥ = သာဓိပတိ စိတၱဇ႐ုပ္တို႔အားလည္းေကာင္း၊ အဓိပတိပစၥေယန = သဟဇာတာဓိပတိပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ+ဥပကာရေကာ = ေက်းဇူးျပဳသည္၊ ေဟာတိ = ျဖစ္၏ ။
ဝီရိယာဓိပတိ = ဝီရိယဟုဆိုအပ္ေသာ အဓိပတိသည္၊ ဝီရိယ သမၸယုတၱကာနံ = ဝီရိယႏွင့္ ယွဥ္ကုန္ေသာ၊ ဓမၼာနဥၥ = စိတ္ေစတသိက္တို႔အားလည္းေကာင္း၊ တံသမု႒ာနာနံ = ထုိဝီရိယ ဝီရိယႏွင့္ ယွဥ္ကုန္ေသာ စိတ္ေစတသိက္လွ်င္ ျဖစ္ေၾကာင္းရိွကုန္ေသာ၊ ႐ူပါနဥၥ = သာဓိပတိ စိတၱဇ႐ုပ္တို႔အားလည္းေကာင္း၊ အဓိပတိပစၥေယန = သဟဇာတာဓိပတိပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ+ဥပကာရေကာ = ေက်းဇူးျပဳသည္၊ ေဟာတိ = ျဖစ္၏ ။
စိတၱာဓိပတိ = စိတၱဟုဆိုအပ္ေသာ အဓိပတိသည္၊ စိတၱသမၸယုတၱကာနံ = စိတ္ႏွင့္ ယွဥ္ကုန္ေသာ၊ ဓမၼာနဥၥ = စိတ္ေစတသိက္တို႔အားလည္းေကာင္း၊ တံ သမု႒ာနာနံ = ထိုစိတၱ စိတၱႏွင့္ ယွဥ္ကုန္ေသာ စိတ္ေစတသိက္လွ်င္ ျဖစ္ေၾကာင္းရိွကုန္ေသာ၊ ႐ူပါနဥၥ = သာဓိပတိ စိတၱဇ႐ုပ္တို႔အားလည္းေကာင္း၊ အဓိပတိပစၥေယန = သဟဇာတာဓိပတိပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ+ဥပကာရေကာ = ေက်းဇူးျပဳသည္၊ ေဟာတိ= ျဖစ္၏ ။
ဝီမံသာဓိပတိ = ဝီမံသဟုဆိုအပ္ေသာ အဓိပတိသည္၊ ဝီမံသသမၸယုတၱကာနံ = ဝီမံသႏွင့္ယွဥ္ကုန္ေသာ၊
ဓမၼာနဥၥ = စိတ္ေစတသိက္တုိ႔အားလည္းေကာင္း၊ တံသမု႒ာနာနံ = ထုိဝီမံသ ဝီမံသႏွင့္ ယွဥ္ကုန္ေသာ စိတ္ေစတသိက္လွ်င္ ျဖစ္ေၾကာင္းရိွကုန္ေသာ၊ ႐ူပါနဥၥ = သာဓိပတိ စိတၱဇ႐ုပ္တို႔အားလည္းေကာင္း၊ အဓိပတိပစၥေယန = သဟဇာတာဓိပတိပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ+ဥပကာရေကာ = ေက်းဇူးျပဳသည္၊ ေဟာတိ = ျဖစ္၏ ။
ယံ ယံ ဓမၼံ = အၾကင္ အၾကင္သို႔ေသာ သေဘာရိွေသာ အာ႐ံု(၆)ပါး ပစၥည္းတရားကို၊ ဂ႐ံု ကတြာ = အေလးျပဳ၍၊ ေယ ေယဓမၼာ = အၾကင္ အၾကင္သို႔ေသာ သေဘာရိွကုန္ေသာ၊ စိတၱေစတသိကာ = စိတ္ေစတသိက္ ျဖစ္ကုန္ေသာ၊ ဓမၼာ = နာမကၡႏၶာတရားတို႔သည္၊ ဥပဇၨႏၲိ = ျဖစ္ကုန္၏ ။ ေတ ေတ ဓမၼာ = ထုိထုိသို႔ေသာ အာ႐ံု(၆)ပါး ပစၥည္းတုိ႔သည္၊ ေတသံ ေတသံ ဓမၼာနံ = ထိုထိုသို႔ေသာ သေဘာရိွကုန္ေသာ အာရမၼဏိက ပစၥယုပၸန္တရားတို႔အား၊ အဓိပတိပစၥေယန = အာရမၼဏာဓိပတိပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ+ဥပကာရေကာ = ေက်းဇူးျပဳသည္၊ ေဟာတိ = ျဖစ္၏၊ ဣတိ = ဤသို႔၊ ဘဂဝါ = ျမတ္စြာဘုရားသည္၊ အေဝါစ = က႐ုဏာေရွ႕သြား ပညာအားျဖင့္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ပါေပသတည္း ...။
သာဓု ... သာဓု ... သာဓု ။
ပစၥည္း = အာရမၼဏာဓိပတိ, သဟဇာတာဓိပတိ ဟူ၍ (၂)ပါး ရိွ၏ ။
(၁) အာရမၼဏာဓိပတိ = အေလးအျမတ္ ျပဳအပ္သည့္ အတိတ္, အနာဂတ္, ပစၥဳပၸန္ျဖစ္ေသာ နိပၹႏၷ႐ုပ္ ၁၈-ပါး, ေဒါသမူေဒြ, ေမာဟမူေဒြ, ဒုကၡသဟဂုတ္ ကာယဝိညာဏ္ ၾကဥ္ေသာ စိတ္ ၈၄-ပါး, ေဒါသ, ဣႆာ, မစၧရိယ, ကုကၠဳစ, ဝိစိကိစၧ ၾကဥ္ေသာ ေစတသိက္ ၄၇-ပါး၊ ကာလဝိမုတ္ျဖစ္ေသာ နိဗၺာန္၊ ဤအာ႐ံု(၆)ပါး တရားတုိ႔ကို အာရမၼဏာဓိပတိပစၥည္းဟု ေခၚ၏ ။
ပစၥယုပၸန္ = အေလးအျမတ္ျပဳတတ္ေသာ ေလာဘမူစိတ္ ၈-ပါး၊ မဟာကုသိုလ္စိတ္ ၈-ပါး၊ မဟာႀကိယာဉာဏသမၸယုတ္စိတ္ ၄-ပါး၊ ေလာကုတၱရာစိတ္ ၈-ပါး၊ ေဒါသ, ဣႆာ, မစၧရိယ, ကုကၠဳစ, ဝိစိကိစၧာ, အပၸမညာ ၾကဥ္ေသာ ေစတသိက္ ၄၅-ပါး၊ ဤတရားတို႔ကို အာရမၼဏာဓိပတိပစၥည္း၏ အက်ဳိးပစၥယုပၸန္ဟု ေခၚ၏ ။
(၂) သဟဇာတာဓိပတိ = ဒြိဟိတ္ေဇာ၊ တိဟိတ္ေဇာ ၅၂-ပါးႏွင့္ ၎တို႔၌ ယွဥ္ၾကေသာ ဆႏၵ, ဝီရိယ, ဝီမံသ (ပညာ) ဟူေသာ အဓိပတိတရားကိုယ္။
ပစၥယုပၸန္ = အဓိပတိတရားကိုယ္ ၾကဥ္ေသာ သာဓိပတိေဇာ ၅၂-ပါး၊ ဝိစိကိစၧာ ၾကဥ္ေသာ ေစတသိက္ ၅၁-ပါး၊ သာဓိပတိစိတၱဗဇ႐ုပ္။ ဤတရားတုိ႔ကို သဟဇာတာဓိပတိပစၥည္း၏ အက်ဳိးပစၥယုပၸန္ ဟု ေခၚ၏ ။
ပစၥယသတၱိ = စၾကာဝေတးမင္းသည္ အထြတ္အထိပ္ အခ်ဴပ္အခ်ာ အာဏာတန္ခိုးျဖင့္၊ တစ္ပါးသူတို႔၏ ႀကီးစိုးျခင္းကို တားျမစ္၍ ႏိုင္ငံသားအေပါင္းတို႔အား မိမိအလိုသို႔ လုိက္ပါေစကာ အႀကီးအကဲျဖစ္ျဖင့္ အစိုးရသကဲ့သို႔ ပစၥယုပၸန္တရားတို႔အား မိမိအလုိသို႔ လုိက္ေစ၍ ေရွ႕ေဆာင္အႀကီးအကဲ အျဖစ္ျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳမႈကို အဓိပတိပစၥယသတၱိဟု ေခၚ၏ ။
သၿဂႋဳဟ္ဆိုင္ရာ မွတ္သားဖြယ္
နိပၹႏၷ႐ုပ္ ၁၈-ပါးကို ေဟတုပစၥည္း - ၁(က) ၌ ရွင္းၿပီးပါၿပီ။ ထပ္ရွင္းပါအံုးမယ္။
နိပၹႏၷ႐ုပ္ ၁၈-ပါးကို ေဝဖန္ျခင္း
မဟာဘူတ (ဝါ) ဘူတ႐ုပ္ ၄-ပါး၊ ပသာဒ႐ုပ္ ၅-ပါး၊ ေဂါစရ႐ုပ္ ၄-ပါး (ပထဝီ,ေတေဇာ,ဝါေယာတုိ႔မွာ မဟာဘုတ္၌ပါၿပီး)၊ ဘာဝ႐ုပ္ ၂-ပါး၊ ဟဒယဝတၳဳ႐ုပ္ ၁-ပါး၊ ဇီဝိတ႐ုပ္ ၁-ပါး၊ အာဟာရ႐ုပ္ ၁-ပါး၊ ေပါင္း ၁၈-ပါးတုိ႔ဟာ နိပၹႏၷ-စေသာ အမည္မ်ား ရၾကပါတယ္။
(၁) သဘာဝ႐ုပ္ = နိပၹႏၷ႐ုပ္ ၁၈-ပါးကား ကကၡဠ (ခက္မာျခင္း) စေသာ မိမိတုိ႔၏ သေဘာအားျဖင့္ ရအပ္ေသာေၾကာင့္ သဘာဝ႐ုပ္ မည္ပါတယ္။
(၂) သလကၡဏာ႐ုပ္ = အနိစၥတာ, ဒုကၡတာ, အနတၱတာ-ဟူေသာ လကၡဏာတို႔ႏွင့္တကြ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သလကၡဏာ႐ုပ္ မည္၏ ။
(၃) နိပၹႏၷ႐ုပ္ = ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အဟာရ-ဟူေသာ အေၾကာင္းတရား ၄-ပါးတို႔သည္ ျဖစ္ေစအပ္, ၿပီးေစအပ္ေသာေၾကာင့္ နိပၹႏၷ႐ုပ္ မည္ပါတယ္။
(၄) ႐ူပ႐ုပ္ = အပူ, အေအး-စေသာ ဆန္႔က်င္ဘက္အေၾကာင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚ ေဖာက္ျပန္တတ္ေသာေၾကာင့္ ႐ူပ႐ုပ္ မည္ပါတယ္။
(၅) သမၼသန႐ုပ္ = အနိစၥ, ဒုကၡ, အနတၱ-ဟူေသာ လကၡဏာယာဥ္ ၃-ပါးသို႔ တင္ကာ သံုးသပ္ျခင္းငွာ ထိုက္ေသာေၾကာင့္ သမၼာသန႐ုုပ္ မည္ပါတယ္။
က်န္႐ုပ္ ၁၀-ပါးတို႔ကား အသဘာဝ႐ုပ္, အလကၡဏာ႐ုပ္, အ႐ူပ႐ုပ္, အသမၼသန႐ုပ္မ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။
အဓိပတိ (အရေကာက္ပံု)
(ေကာက္-၃၈၉)
(ေကာက္-၃၈၉)
"ဒြိေဟတုက တိေဟတုက ဇဝေနေသြဝ ယထာသမ႓ဝံ အဓိပတိ ဧေကာဝ လဗ႓တိ" အရ ဒြိဟိတ္၊ တိဟိတ္ ေဇာ ၅၂-ခုသာ အဓိပတိထုိက္၍ "သာဓိပတိေဇာ" အမည္ရသည္။ ထုိေဇာ ၅၂-ခုကို ပဒအလုိက္ခြဲ၍ ကာမေဇာ ေကာက္ရာ၌ "အေနကန္"။ အပၸနာေဇာ၌ "ဧကန္" ဟု ေကာက္သည္။ (ေဇာ-၅၅တြင္ ဟသိႏွင့္ ေမာေဒြး မရ)
ဒိြဟိတ္ေဇာမ်ား၌ ဝီမံသာဓိပတိ မရ၍ ဓိ-၃ပါး။ တိဟိတ္ေဇာမ်ား၌ ဓိ-၄ ပါးလံုး ရ၏ ။ ထုိသို႔ အသီးသီး ရၾကေသာ္လည္း အဓိပတိတို႔ သေဘာသည္ ဧကရာဇ္မင္းကဲ့သို႔ ၿပိဳင္ဘက္မရိွ အစိုးရ၏ ။ (သၿဂႋဳဟ္ကို ျပန္ၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။)
အဓိပတိႏွင့္ ပတ္သက္၍ အယူအဆ
ဆႏၵာဓိပတိက "ငါပစၥည္းအေနနဲ႔ ဗိုလ္လုပ္မည္၊ မင္းတို႔က်န္ ၃-ပါးက ပစၥယုပၸန္ အေနနဲ႔ ေနာက္လုိက္ၾက" ဟုဆိုလွ်င္ ဘယ္အဓိပတိကမွ လက္ခံမွာ မဟုတ္သည့္ အတြက္ေၾကာင့္ 'ကုသလာဓိပတိ' အရ ေကာက္ရာ၌္ "စိတၱကၡဏ တစ္ခုတစ္ခု၌ ရိွေသာ အဓိပတိတရားကိုယ္ ၃-ပါး, ၄-ပါးတုိ႔တြင္ တပါးပါး" ဟု ေကာက္ရပါတယ္။ မိမိကိုယ္ကို ျပန္ၿပီး အဓိပတိ ကိစၥႏွင့္ ေက်းဇူးျပဳေသာ တရားမရိွ၍ ပစၥယုပၸန္၌ အဓိပတိတရားကိုယ္ ၾကဥ္ရပါတယ္။
က႐ိုဏ္းအရလည္း "သဟဇာတာဓိပတၱိ သတၱိရ၏"ဟု ေကာက္ရမည္ဟု- မူလပ႒ာန္းဆရာေတာ္က ဆိုထားပါတယ္။ သဘာဂပစၥည္းမ်ား ေထာက္ဆပါက လက္ရိွအရေကာက္လည္း ေကာင္းပါ၏ ။
- ေဟတူ ေဟတု သမၸယုတၱကာနံ-ဟု ေဟာေတာ္မူသကဲ့သို႔ 'အဓီပတိ အဓိပတိ သမၸယုတၱကာနံ'ဟု ေဟာေတာ္မမူဘဲ ဆႏၵာဓိပတိ ဆႏၵသမၸယုတၱကာနံ စသည္ျဖင့္ ေဟာေတာ္မူရျခင္း။
ဒီေနရာမွာ ပစၥယရာသီအေၾကာင္း အနည္းငယ္ တင္ျပခ်င္ပါတယ္။
ပစၥယရာသီ = ပစၥည္းစု ၆-မ်ဳိး
၁။ နာမ္သည္ နာမ္အား ေက်းဇူးျပဳေသာ ပစၥည္း ၆-ပါး။
နာမ္ျဖစ္၍ နာမ္အားသာလွ်င္ ေက်းဇူးျပဳၾကေသာ ပစၥည္းတုိ႔သည္ အနႏၲရ, သမနႏၲရ, အာေသဝန, သမၸယုတၱ, နတၳိ, ဝိဂတ-တို႔ ျဖစ္ၾက၏ ။
၂။ နာမ္သည္ နာမ္႐ုပ္အား ေက်းဇူးျပဳေသာ ပစၥည္း ၅-ပါး။
နာမ္ျဖစ္၍ နာမ္႐ုပ္ ၂-ပါးအား ေက်းဇူးျပဳၾကေသာ ပစၥည္းတို႔သည္ ေဟတု, စ်ာန, မဂၢ, ကမၼ, ဝိပါက-တုိ႔ ျဖစ္ၾက၏ ။
၃။ နာမ္သည္ ႐ုပ္အား ေက်းဇူးျပဳေသာ ပစၥည္း ၁-ပါး။
နာမ္ျဖစ္၍ ႐ုပ္အားသာလွ်င္ ေက်းဇူးျပဳေသာ ပစၥည္းသည္ ပစၧာဇာတ ျဖစ္၏ ။
၄။ ႐ုပ္သည္ နာမ္အား ေက်းဇူးျပဳေသာ ပစၥည္း ၁-ပါး။
႐ုပ္ျဖစ္၍ နာမ္အားသာလွ်င္ ေက်းဇူးျပဳေသာ ပစၥည္းသည္ ပုေရဇာတ ျဖစ္၏ ။
၅။ နာမ္, ႐ုပ္, ပညတ္တို႔သည္ နာမ္အား ေက်းဇူးျပဳေသာ ပစၥည္း ၂-ပါး။
နာမ္, ႐ုပ္, ပညတ္ျဖစ္၍ နာမ္အားသာလွ်င္ ေက်းဇူးျပဳေသာ ပစၥည္းတို႔သည္ အာရမၼဏႏွင့္ ဥပနိႆယ-တို႔ ျဖစ္ၾက၏ ။
၆။ နာမ္႐ုပ္ ၂-ပါးက နာမ္႐ုပ္ ၂-ပါးအား ေက်းဇူးျပဳၾကေသာ ပစၥည္း ၉-ပါး။
နာမ္႐ုပ္ ႏွစ္ပါးစံု ျဖစ္၍ နာမ္႐ုပ္ ႏွစ္ပါးစံုအား ေက်းဇူးျပဳၾကေသာ ပစၥည္းတုိ႔သည္ အဓိပတိ, သဟဇာတ, အညမည, နိႆယ, အာဟာရ, ဣျႏၵိယ, ဝိပၸယုတၱ, အတၳိ, အဝိဂတပစၥည္း-တုိ႔ ျဖစ္ၾက၏ ။
------------
၆။ နာမ္႐ုပ္ ၂-ပါးက နာမ္႐ုပ္ ၂-ပါးအား ေက်းဇူးျပဳပံုမွာ -အဓိပတိ, သဟဇာတ, အညမည, နိႆယ, အာဟာရ, ဣျႏၵိယ, ဝိပၸယုတၱ, အတၳိ, အဝိဂတ-ဟူေသာ ပစၥည္း ၉-ပါးတုိ႔သည္ ထုိက္သည့္အားေလ်ာ္စြာ ၉ ပစၥယသတၱိတို႔ျဖင့္ နာမ္႐ုပ္တုိ႔အား ေက်းဇူးျပဳၾကကုန္၏ ။ (ဆိုင္ရာပစၥည္းအလုိက္ တစ္ပစၥည္းျခင္းစီပဲ ရွင္းသြားပါမယ္)
အဓိပတိပစၥည္း ေက်းဇူးျပဳပံု
ဤတြင္ အဓိပတိပစၥည္းသည္ အာရမၼဏဓိပတိ၊ သဟဇာတဓိပတိ-ဟူ၍ ၂-မ်ဳိး ျပား၏ ။
အာရမၼဏဓိပတိ-ဟူသည္မွာ သာမာန္အာ႐ံု, အေလးဂ႐ုျပဳအပ္ေသာ အာ႐ံု ၂-ပါးတို႔တြင္ အာ႐ံုမျပဳလွ်င္ မေနႏိုင္ေလာက္ေအာင္ စိတ္ကို ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ေသာ ဂ႐ုကတ အာ႐ံုမ်ဳိး ျဖစ္၏ ။ ထုိအာ႐ံုသည္ စိတ္ေစတသိက္တို႔အား အာရမၼဏဓိပတိပစၥည္း၏ အစြမ္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳ၏ ။
သဟဇာတာဓိပတိ - ပစၥည္း ၄-ပါး (ဆႏၵ, ဝီရိယ, စိတၱ, ဝီမံသ)တုိ႔သည္ တကြျဖစ္ၾကကုန္ေသာ နာမ္႐ုပ္တုိ႔အား သဟဇာတာဓိပတိပစၥည္း၏ အစြမ္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾက၏ ။
အဓိပတိက ၂-မ်ဳိး ရိွပါတယ္။ သဟဇာတာဓိပတိ၊ အာရမၼဏဓိပတိ-လို႔ ႏွစ္မ်ဳိး ရိွပါတယ္။ သဟဇာတာဓိပတိကိုပဲ ေဟာၾကားပါမယ္။ အာရမၼဏာဓိပတိကေတာ့ အေလးအျမတ္အာ႐ံုျပဳတာ။ ဒါတစ္ခုေလာက္ပဲ ထူးျခားပါတယ္။ အာရမၼဏႏွင့္ ခပ္ဆင္ဆင္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိပတိတရားကိုယ္ (၄)ပါးမွာ ဆႏၵ၊ ဝီရိယ၊ စိတၱ၊ ဝီမံသလုိ႔ (၄)ပါး ျဖစ္ပါတယ္။
ဆႏၵဆိုတာ ဆႏၵေစတသိက္ပါပဲ။ ဝီရိယဆိုတာလည္း ဝီရိယေစတသိက္ပါပဲ။ စိတၱဆိုတာ သာဓိပတိေဇာ ၅၂-ခု၊ ဝီမံသဆိုတာ ပညာေစတသိက္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေဆာင္ပုဒ္။ ။ ဆႏၵာ ဝီရိယ စိတၱ တစ္ျဖာ၊ ဝီမံသာ၊ ေလးျဖာ အဓိပတိ။
ဆႏၵာဓိပတိ၊ ဝီရိယဓိပတိ၊ စိတၱဓိပတိ၊ ဝီမံသာဓိပတိ ဤ(၄)မ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဓိပတိတရားေတြ ဘယ္ပုဂၢိဳလ္ေတြသႏၲာန္မွာ ျဖစ္တာမ်ားသလဲဆိုေတာ့ ဘုရားေလာင္းစေသာ ပုဂၢိဳလ္ထူးတုိ႔၏ သႏၲာန္မွာ ျဖစ္တာ မ်ားပါတယ္။ အဓိပတိတရား (၄)ပါး ဘုရားေလာင္းသႏၲာန္မွာ ျဖစ္တာ သိပ္ထင္ရွားပါတယ္။
ေဂါတမျမတ္စြာဘုရား အေလာင္းေတာ္ဟာ ဒီပကၤရာျမတ္စြာဘုရား လက္ထက္ေတာ္အခါက စ်ာန္သမာပတ္ေတြရတဲ့ သုေမဓာရေသ့ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီ သုေမဓာရေသ့ဘဝတြင္ ဒီပကၤရာျမတ္စြာဘုရား၏ သာသနာေတာ္မွာ ဝိပႆနာတရားကို အားထုတ္လုိက္မယ္ဆိုရင္ နိဗၺာန္တည္းဟူေသာ တစ္ဖက္ကမ္းကို ေရာက္သြားႏို္င္တယ္။ ဒါေပမဲ့ မိမိကဲ့သို႔ေသာ အားအစြမ္းႏွင့္ ျပည့္စံုေသာေယာက္်ား၊ ဘုရားအျဖစ္ကို ရယူႏိုင္တဲ့ ေယာက္်ားျဖစ္လ်က္ တစ္ေယာက္တည္း ကူးသြားသျဖင့္ ဘာအက်ဳိးရိွမွာလဲ။ တစ္ေလာကလံုးမွာ ရိွတဲ့ လူေတြ နတ္ေတြ သတၱဝါေတြကို ကယ္တင္ႏိုင္ဖို႔ရာ ဘုရားအျဖစ္ကို ရေအာင္ ယူမယ္ဆိုတဲ့ ဆႏၵ၊ သတၱဝါေတြကို ကယ္တင္ခ်င္တဲ့ ဆႏၵ၊ ဘုရားျဖစ္လိုတဲ့ ဆႏၵေတြ ထင္ရွားပါတယ္။
ကႎ ေမ ဧေကန တိေဏၰန၊ ပုရိေသန ထာမဒႆိနာ။
သဗၺညဳတံ ပါပုဏိတြာ၊ သႏၲာေရႆံ သေဒဝတံ။
ထာမဒႆိနာ = အားအစြမ္းကို ျမင္ေသာ၊ ပုရိေသန = ေယာက္်ားျမတ္သည္၊ ဧေကန = တစ္ေယာက္ထီးတည္း၊ တိေဏၰန = နိဗၺာန္တည္းဟူေသာ တစ္ဖက္ကမ္းသို႔ ကူးသြားျခင္းျဖင့္၊ ေမ = ငါ့အား၊ ကႎ = အဘယ္ အက်ဳိးရိွအ့ံနည္း။ သဗၺညဳတံ = သဗၺညဳဘုရားအျဖစ္သို႔၊ ပါပုဏိတြာ = ေရာက္၍၊ သေဒဝကံ = နတ္ႏွင့္တကြျဖစ္ေသာ လူအေပါင္းကို၊ သႏၲာေရႆံ = ကယ္တင္ေပအံ့။ ဣတိ = ဤသို႔၊ ေဗာဓိသေတၱာ = ဘုရားအေလာင္းသည္၊ ဥဒါေနသိ = ေကာင္းစြာမေသြ ဥဒါန္းက်ဴးရင့္ေတာ္မူလိုက္ပါေပသတည္း ...။
သာဓု ... သာဓု ... သာဓု ။
မိမိကဲ့သို႔ေသာ အားအစြမ္းႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ ေယာက္်ားျမတ္ တစ္ေယာက္ျဖစ္လ်က္။ တစ္ေယာက္ထီးတည္း နိဗၺာန္တည္းဟူေသာ တစ္ဖက္ကမ္းသို႔ ကူးသြားလွ်င္ ဘာအက်ဳိးရွိမွာလဲ။ တစ္ေလာကလံုးမွာရိွတဲ့ လူ၊ နတ္ေတြကို၊ သတၱဝါေတြကို ကယ္တင္သြားမယ္။ ကယ္တင္လုိတဲ့ ဆႏၵ ထင္ရွားပါတယ္။ ဘုရားအျဖစ္သို႔ ေရာက္လိုတဲ့ ဆႏၵ ထင္ရွားပါတယ္။
အဓိပတိ ျဖစ္ပံု
ေလးသေခ်ၤႏွင့္ ကမ႓ာတစ္သိန္း အသက္ႏွင့္ ခႏၶာကိုယ္ကို မငဲ့ညႇာပဲ ပါရမီေတာ္ေတြ ျဖည့္က်င့္ခဲ့တာ အဲဒီဆႏၵေၾကာင့္ပါပဲ။ ဒီဆႏၵေၾကာင့္ ပါရမီ(၁၀)ပါး၊ အျပား(၃၀)ကို ျဖည့္က်င့္ေတာ္မူႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါနပါရမီအတြက္ စီးပြားဥစၥာရတနာ မင္းစည္းစိမ္ေတြကို စြန္႔ၿပီး ပါရမီေတာ္ေတြ ျဖည့္ခဲ့တယ္။ ကိုယ္မွအပ ျဖစ္တဲ့ ပစၥည္းဥစၥာေတြကို စြန္႔ၿပီးေတာ့ ပါရမီေတာ္ေတြ ျဖည့္တာက ဒါနပါရမီ။ ေျခ လက္အဂၤါ၊ မ်က္စိ၊ နား၊ ႏွာေခါင္း-စတဲ့ အဂၤါႀကီးငယ္ေတြကို လွဴဒါန္းၿပီး ပါရမီျဖည့္ခဲ့တာက ဒါနဥပပါရမီ။ ကိုယ္ႏွင့္ အသက္ကို လွဴဒါန္းခဲ့တာက ဒါနပရမတၳပါရမီ။
ဆႏၵာဓိပတိ ျဖစ္ပံု
အဲဒီလုိ ပါရမီ(၁၀)ပါး၊ အျပား(၃၀)ကုိ က်င့္ႏိုင္တာ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ ဆႏၵေၾကာင့္ပါပဲ။ သတၱဝါေတြကို ကယ္တင္ခ်င္တဲ့ ဆႏၵေၾကာင့္ပါပဲ။ ဘုရားျဖစ္လုိတဲ့ ဆႏၵေၾကာင့္ပါပဲ။ အဓိပတိ ထိုက္ပါတယ္။ ဆႏၵာဓိပတိ ျဖစ္ေပတယ္။
စြန္႔ျခင္းႀကီး(၅)ပါးကလည္း စြန္႔ခဲ့ရတယ္။
ဓနပရိစၥာဂ = မင္းစည္းစိမ္ေတြ၊ စီးပြားဥစၥာေတြ စြန္႔ခဲ့ရတယ္။
ပုတၱပရိစၥာဂ = သာသမီးေတြကိုလည္း ဘဝမ်ားစြာ စြန္႔ခဲ့ရတယ္။ စြန္႔ၿပီးေတာ့ ထြက္ရပါတယ္။ အဲဒါ ဘာျဖစ္လုိ႔ စြန္႔ႏိုင္တာလဲ .. ဆႏၵေၾကာင့္ ဘုရားျဖစ္လုိတဲ့ဆႏၵ၊ သတၱဝါေတြကို ကယ္တင္လုိတဲ့ ဆႏၵတို႔ေၾကာင့္ စြန္႔ခဲ့ရတာ ျဖစ္တယ္။
ဘရိယပရိစၥာဂ = ဇနီးမယားေတြကိုလည္း စြန္႔ခဲ့ရတယ္။ နန္းစည္းစိမ္ေတြကိုလည္း စြန္ခဲ့၊ မိဖုရား သားသမီးေတြကိုလည္း စြန္႔ခဲ့တယ္။ ဘာေၾကာင့္ စြန္႔ခဲ့ရတာလဲ ... ဘုရားျဖစ္ခ်င္တဲ့ ဆႏၵေၾကာင့္၊ ဆႏၵာဓိပတိေၾကာင့္ စြန္႔ခဲ့ရတာျဖစ္တယ္။
အဂၤပရိစၥာဂ = ဘဝေပါင္းမ်ားစြာ လက္ ေျခ ႏွာေခါင္းဆိုတဲ့ အဂၤါႀကီးငယ္ေတြကို စြန္႔ခဲ့ရတယ္။ ဘုရားျဖစ္လုိတဲ့ ဆႏၵေၾကာင့္ စြန္႔ရပါတယ္။ ဆႏၵာဓိပတိ ျဖစ္ေပတယ္။
ဇီဝိတပရိစၥာဂ - အသက္ႏွင့္ ခႏၶာကုိယ္ကိုလည္း စြန္႔ခဲ့ရတယ္။ ဘာေၾကာင့္ စြန္႔ရတာလဲ .. ဘုရားျဖစ္လိုတဲ့ဆႏၵ၊ သတၱဝါေတြကို ကယ္တင္လုိတဲ့ ဆႏၵေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ ဆႏၵာဓိပတိထိုက္တာ သိပ္ထင္ရွားပါတယ္။ ပါရမီ(၁၀)ပါး၊ အျပား(၃၀)ျဖည့္တာ၊ ကိုယ္အဂၤါေတြပါ စြန္႔ခဲ႔တာ ဘုရားျဖစ္လုိတဲ့ဆႏၵ၊ သတၱဝါေတြကို ကယ္တင္လုိတဲ့ ဆႏၵမ်ားေၾကာင့္ စြန္႔ခဲ့ရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဆႏၵာဓိပတိ ထိုက္တယ္။
ဝီရိယာဓိပတိ ျဖစ္ပံု
ဒီပကၤရာျမတ္စြာဘုရား၏ ေျခေတာ္ရင္းမွာ ဗ်ာဒိတ္ခံၿပီးတဲ့ အခ်ိန္က စၿပီးေတာ့ ျဖစ္ေလရာ ဘဝတိုင္း ဘဝတိုင္း၌ ဘုရားျဖစ္လိုတာေၾကာင့္ ဝီရိယပါရမီကို ျဖည့္က်င့္ရပါတယ္။
စိတၱာဓိပတိ ျဖစ္ပံု
ဒီပကၤရာျမတ္စြာဘုရား၏ ေျခေတာ္ရင္းမွာ ဗ်ာဒိတ္ခံၿပီးသည္မွ စ၍ ေလးသေခၤ်ႏွင့္ ကမ႓ာတစ္သိန္း ဘဝါဘဝေတြမွာ ျဖည့္ခဲ့ရတာ နိမ္႔ခ်ီျမင့္ခ်ီ၊ နိမ့္ခ်ီျမင့္ခ်ီနဲ႔ နိမ့္က်သြားတဲ့ ဘဝအမ်ဳိးမ်ဳိးေတြလည္း ျဖစ္ခဲ့ဘူးတယ္။ အဲဒီ နိမ့္က်သြားတဲ့ ဘဝအမ်ဳိးေတြမွာလည္း ဘုရားျဖစ္ခ်င္တဲ့ စိတ္ေတြက မေပ်ာက္သြားေပဘူး။ ဘယ္ေလာက္ပဲ ဒုကၡေတြနဲ႔ ေတြ႔ရေတြ႕ရ၊ ဘုရားျဖစ္လုိတဲ့ စိတ္က မေပ်ာက္သြားေပဘူး။ စိတၱာဓိပတိ ထိုက္ေနပါတယ္။
ျမင့္ျမတ္တဲ့ဘဝေတြ ေရာက္ေနတဲ့အခါ လူစည္းစိမ္၊ နတ္စည္းစိမ္ေတြ ခံစားေနရတဲ့အခါမွာလည္း ဣ႒ာ႐ံုေတြနဲ႔ ေတြ႕ရလုိ႔၊ ေကာင္းတဲ့ အာ႐ံုေတြနဲ႔ ေပ်ာ္ေမြ႕ေနရေသာ္လည္း ဘုရားျဖစ္လုိတဲ့စိတ္ မေပ်ာက္သြားေပဘူး။ စဲြျမဲတည္ေနတာ စိတၱာဓိပတိ ထိုက္ေနပါတယ္။
ဆက္ရန္ ... အဓိပတိ ၃ (ခ) သို႔..
0 comments:
Post a Comment