ဓမၼေဗာဓိ

သဗၺဒါနံ ဓမၼဒါနံ ဇိနာတိ၊ ခပ္သိမ္းေသာ အလွဴတို႔တြင္ တရားအလွဴသည္ အျမတ္ဆံုးျဖစ္၏။

၆။ သဟဇာတ ပစၥည္း

၆။ သဟဇာတ ပစၥည္း (က)

၁၃၅၃-ခု၊ ဝါေခါင္လကြယ္ေန႔၊ ေန႔လည္ပိုင္းမွာ ေဟာၾကားမည့္ တရားေတာ္က ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားေတာ္မူအပ္တဲ့ ပ႒ာန္းပါဠိေတာ္ အစဥ္အားျဖင့္ သဟဇာတပစၥည္းကို ေဟာၾကားပါ့မယ္။

သဟဇာတပစၥည္း၌ သဟဇာတ၏ အနက္အဓိပၸါယ္

သဟဇာတ -ဆိုတာ သဟ-က = အတူတကြ၊ ဇာတ-က = ျဖစ္လာ။ မိမိႏွင့္ အတူတကြျဖစ္တဲ့ ပစၥယုပၸန္တရား၊ အက်ဳိးတရားေတြကို ျဖစ္ေပၚေအာင္ ေက်းဇူးျပဳတာကို "သဟဇာတပစၥည္း"လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ သဟ = အတူတကြ၊ ဇာတ = ျဖစ္တဲ့ ပစၥယုပၸန္တရား၊ အက်ဳိးတရားေတြကို ျဖစ္ေပၚေအာင္ ေက်းဇူးျပဳတဲ့ ပစၥည္းတရား ျဖစ္တယ္။

ပစၥည္းတရားက အေၾကာင္းတရား၊ ပစၥယုပၸန္တရားက အက်ဳိးတရား။ အေၾကာင္းနဲ႔ အက်ဳိးတရားဆိုတာ အေၾကာင္းတရားက ေရွ႕ကျဖစ္တယ္။ အက်ဳိးတရားက ေနာက္ကျဖစ္တယ္။ သာမာန္ပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ႕ အသိျဖစ္တယ္။ ျမတ္စြာဘုရားရဲ႕ အသိဉာဏ္မွာေတာ့ သဟဇာတပစၥည္းတရားအေနနဲ႔ ပစၥည္းအေၾကာင္းတရားနဲ႔ ပစၥယုပၸန္အက်ဳိးတရားဟာ အတူတကြ တစ္ခ်ိန္တည္းလုိ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ေက်းဇူးျပဳတယ္လုိ႔ ထင္ရွားပါတယ္။

သာမာန္ပုဂၢိဳလ္ေတြ ဉာဏ္မွာေတာ့ မထင္ရွားႏိုင္ေပဘူး။ ျမတ္စြာဘုရား ဉာဏ္ေတာ္မွာမွ ထင္ရွားတယ္။ ျမတ္စြာဘုရားဉာဏ္ေတာ္မွာ ထင္ရွားတဲ့ တရားကို အခု ေယာဂီမ်ား ရြတ္ဖတ္ သရဇၥ်ယ္ၾကရေပတယ္။ သိေအာင္ ေလ့လာၾကရေပတယ္။ နက္နဲ ခက္ခဲ သိမ္ေမြ႕တဲ့ တရားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သဟဇာတမွာလည္း ပစၥည္းနဲ႔ ပစၥယုပၸန္ကိုေတာ့ ႀကိဳတင္ၿပီး သိထားၾကရမယ္။ ပစၥည္းဆိုတာ အေၾကာင္းတရား၊ ပစၥယုပၸန္ဆိုတာ အက်ဳိးတရား ျဖစ္တယ္။ မိမိတို႔ ရြတ္ဆိုတဲ့အခါ ဒါက ပစၥည္းအေၾကာင္းတရားကို ရြတ္ဆုိတာပဲ။ ဒါက ပစၥယုပၸန္အက်ဳိးတရားကုိ ရြတ္ဆုိတာပဲလုိ႔ သိသြားတာနဲ႔ အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ားပါတယ္။

ပစၥည္း = စိတ္ ၈၉-ပါး, ေစတသိက္ ၅၂-ပါး, စတုဇမဟာဘုတ္ ၄-ပါး, ပဥၥေဝါကာရ ပဋိသေႏၶ ၁၅-ပါး, ဟဒယဝတၳဳ။

ပစၥယုပၸန္ = စိတ္ ၈၉-ပါး, ေစတသိက္ ၅၂-ပါး, အဇၥ်တၱ ဗဟိဒၶ အလုံးစံုေသာ ႐ုပ္ ၂၈-ပါး, ပဥၥေဝါကာရ ပဋိသေႏၶ ၁၅-ပါး, ပဋိသေႏၶ ကမၼဇ႐ုပ္။

ပစၥယသတၱိ = ဆီမီးသည္ မိမိေတာက္သည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ အေရာင္အလင္းကို အတူတကြ ျဖစ္ေစသကဲ့သို႔ အေၾကာင္းတရားတုိ႔သည္ မိမိတို႔ ျဖစ္ေပၚလာၾကသည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ အက်ဳိးတရားတုိ႔အား တစ္ၿပိဳင္နက္ အတူတကြ ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ေက်းဇူးျပဳမႈကို သဟဇာတပစၥယသတၱိ-ဟု ေခၚ၏ ။

စိတ္ေစတသိက္တို႔သည္ အခ်င္းခ်င္းအားလည္းေကာင္း၊ မိမိတုိ႔ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ စိတၱဇ႐ုပ္တုိ႔အားလည္းေကာင္း သဟဇာတသတၱိျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾက၏ ။

စတုဇမဟာဘုတ္ ၄-ပါးတို႔သည္ အခ်င္းခ်င္းအားလည္းေကာင္း၊ ဥပါဒါ႐ုပ္တို႔အားလည္းေကာင္း သဟဇာတသတၱိျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾက၏ ။

ပဥၥေဝါကာရ ပဋိသေႏၶ ၁၅-ပါးတို႔သည္ ပဋိသေႏၶ ကမၼဇ႐ုပ္တုိ႔အား သဟဇာတသတၱိျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾက၏ ။

ဟဒယဝတၳဳသည္ ပဥၥေဝါကာရပဋိသေႏၶ ၁၅-ပါးအား သဟဇာတသတၱိျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳ၏ ။

သၿဂႋဳဟ္ဆုိင္ရာ မွတ္သားဖြယ္

စိတၱဇ႐ုပ္ ၁၅-ပါး

အဝိနိေဗ႓ာဂ႐ုပ္ ၈-ပါး၊ လဟုတာဒိ႐ုပ္ ၃-ပါး၊ ဝိညတ္႐ုပ္ ၂-ပါး၊ သဒၵ႐ုပ္၊ ပရိေစၧဒ႐ုပ္-ဟူ၍ စိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ စိတၱဇ႐ုပ္ ၁၅-ပါး ရိွပါတယ္။ ၎တို႔အနက္ ဝိညတ္႐ုပ္ ၂-ပါးသည္ စိတ္အေၾကာင္းတစ္ပါးတည္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ စိတၱဇဧကန္႐ုပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ႂကြင္းသည့္ ႐ုပ္ ၁၃-ပါးမွာ အျခားအေၾကာင္းတို႔ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ေပၚၾကသည့္အတြက္ စိတၱဇအေနကန္႐ုပ္မ်ားဟု မွတ္ယူရုုပါတယ္။


ထုိ႔ေၾကာင့္ စိတၱဇ႐ုပ္ ၁၅-ပါး =
စိတၱဇဧကန္ ၂-ပါး(ဝိညတ္႐ုပ္ ၂-ပါး) + စိတၱဇအေနကန္ ၁၃-ပါး(အဝိနိေဗ႓ာဂ ၈ + လဟုတာဒိ ၃ + သဒၵ႐ုပ္ + ပရိေစၧဒရုပ္)

ကမၼဇ႐ုပ္ ၁၈-ပါး

အဝိနိေဗ႓ာဂ႐ုပ္ ၈-ပါး၊ ဣေျႏၵ႐ုပ္ ၈-ပါး၊ ဟဒယ႐ုပ္၊ ပရိေစၧဒ႐ုပ္-ဟူ၍ ကံေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ကမၼဇ႐ုပ္ ၁၈-ပါး ရိွပါတယ္။ ၎တို႔အနက္ ပသာဒ႐ုပ္ ၅-ပါး, ဘာဝ႐ုပ္ ၂-ပါး, ဇီဝိတ႐ုပ္ ၁-ပါး-ဟုဆိုအပ္ေသာ ဣေၿႏၵ႐ုပ္ ၈-ပါးႏွင့္ ဟဒယ႐ုပ္ဝတၳဳ ၁-ပါး၊ ေပါင္း ၉-ပါး-တုိ႔သည္ ကံအေၾကာင္းတစ္ပါးတည္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ကမၼဇဧကန္႐ုပ္မ်ား ျဖစ္ၾက၏ ။ ႂကြင္းသည့္ ႐ုပ္ ၉-ပါးမွာ အျခားအေၾကာင္းတို႔ေၾကာင့္္လည္း ျဖစ္ေပၚၾကသည့္အတြက္ ၎တို႔ကို ကမၼဇအေနကန္႐ုပ္မ်ားဟု သတ္မွတ္ၾက၏ ။


ထို႔ေၾကာင့္ ကမၼဇ႐ုပ္ ၁၈-ပါး =
ကမၼဇဧကန္ ၉-ပါး(ဣေျႏၵ႐ုပ္ ၈ + ဟဒယ ၁) + ကမၼဇအေနကန္ ၉-ပါး(အဝိနိေဗ႓ာဂ ၈ + ပရေစၧဒ ၁)

ပဋိသေႏၶအခါ ႐ုပ္ျဖစ္စဥ္

(၁) သံေသဒဇပုဂၢဳိလ္ႏွင့္ ဥပပတ္ပုဂၢဳိလ္တို႔အား ပဋိသေႏၶအခါ၌ စကၡဳဒသကကလာပ္၊ ေသာတဒသကကလာပ္၊ ဃာနဒသကကလာပ္၊ ဇိဝွာဒသကကလာပ္၊ ကာယဒသကကလာပ္၊ ဘာဝဒသကကလာပ္၊ ဝတၳဳဒသကကလာပ္-ဟူေသာ ကလာပ္ ၇-စည္းတုိ႔သည္ ဥကၠ႒နည္းအစြမ္းအားျဖင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း ထင္ရွားစြာ ျဖစ္ေပၚလာၾကကုန္၏ ။

သံေသဒဇသတၱဝါတို႔သည္ ေသးေသးငယ္ငယ္ကေလးမွ တျဖည္းျဖည္း ႀကီးထြားလာၾက၏ ။ ၾသပပါတိကသတၱဝါတို႔ကား တစ္ခါတည္း ႀကီးႀကီးမားမား အထင္အရွား ျဖစ္ၾက၏ ။ ထို႔ေၾကာင့္ ကလာပ္ ၇-စည္းဟူရာ၌ ဒသကကလာပ္ ၇-မ်ဳိးဟု မွတ္ပါ။ တစ္မ်ဳိးတစ္မ်ဳိးလွ်င္ ကလာပ္ေပါင္းမ်ားစြာ ပါဝင္ၾကလိမ့္မည္။

အကုသိုလ္ကံ ႏိွပ္စက္၍ အာဃတနခ်ဳိ႕တဲ့ေသာ ထုိသံေသဒဇသတၱဝါ၊ ဥပပတ္သတၱဝါတို႔၌ စကၡဳဒသကကလာပ္, ေသာတဒသကကလာပ္, ဃာနဒသကကလာပ္, ဘာဝဒသကကလာပ္-တို႔ကို တစ္ခါတစ္ရံ မရၾကကုန္။ ခ်ဳိ႕တဲ့ေသာ အာယာတနအတြက္ ဆိုင္ရာ႐ုပ္ကလာပ္တို႔ ယုတ္ေလ်ာ့ျခင္းကို သိမွတ္အပ္၏ ။

(၂) ဂဗ႓ေသယ်ကသတၱဝါတို႔အား ပဋိသေႏၶ ကလလေရၾကည္ တည္ေသာအခါ၌ ကာယဒသက၊ ဘာဝဒသက၊ ဝတၳဳဒသက-ဟူေသာ ကလာပ္ ၃-စည္းႏွင့္ ႐ုပ္ ၃၀ အေပါင္းအစုတို႔သည္ တစ္ၿပိဳင္နက္ ထင္ရွားစြာ ျဖစ္ၾကကုန္၏ ။ တစ္ခါတစ္ရံ အကုသိုလ္ကံႏွိပ္စက္၍ ဘာဝဒသက ခ်ဳိ႕ငဲ့တတ္၏ ။ ထုိအခါ ကလာပ္ႏွစ္စည္းႏွင့္ ႐ုပ္ ၂၀ တို႔၏ အေပါင္းအစုသာ ျဖစ္ၾက၏ ။

ကလလေရၾကည္-ဟူသည္မွာ ဖြားခါစ သိုးငယ္ (သို႔) ဧဏီသားေကာင္၏ သိမ္ေမြ႕ေသာ အေမြးတစ္ေခ်ာင္းကို ၾကည္လင္သည့္ ဆီ၌ ႏွစ္၍ ဆယ္ယူေသာအခါ အေမြးဖ်ား၌ ကပ္ၿငိေနေသာ ဆီေပါက္၏ ပမာဏ ရိွ၏ ။ ထုိေသးငယ္လွေသာ ကလလေရၾကည္၌ ႐ုပ္ ၃၀ ႏွင့္ ပဋိသေႏၶ စိတ္ေစတသိက္တို႔ အတူတကြ ျဖစ္၏ ။ နပုန္းဝ႑ဳက္တို႔၌ကား ဘာဝဒသကကို မရေခ်။

(၃) ပဋိသေႏၶအခါ၌ မရအပ္ေသာ ႐ုပ္တို႔အား သဒၵ႐ုပ္၊ ဝိကာရ႐ုပ္ ၅-ခု၊ ဇရနာ႐ုပ္၊ အနိစၥတာ႐ုပ္-ဟူေသာ ႐ုပ္ ၈-ပါးတည္း။

႐ူပိေနာ ဓမၼာ။ ပ။ ေယာ - စေသာ စကားကို အဘယ္ကို ရည္၍ ေဟာေတာ္မူရျခင္း။

ပဋိသေႏၶအခါ၌ ျဖစ္ေသာ ဟဒယဝတၳဳကို ရည္၍ ေဟာပါသည္။ (ေကာက္-၆၃၀)
စိတၱသမုဌာနာနံ ႐ူပါနံအရ - အ႒ကထာဆရာအလုိ - စိတၱဇ႐ုပ္ကိုသာ ေကာက္သည္။
အာစရိယဝါဒအလို - စိတၱဇ႐ုပ္, ပဋိသေႏၶကမၼဇ႐ုပ္ကို ေကာက္သည္။

သဟဇာတပစၥည္းမွာ ႐ုပ္တရားနဲ႔ နာမ္တရားကို အဓိကထားၿပီးေတာ့ ေဟာပါတယ္။ "႐ူပိေနာ ဓမၼာ အ႐ူပိေနာ ဓမၼာ" စသည္ျဖင့္ ေဟာပါသည္။ အ႐ူပိေနာ = ဆုိတာ နာမ္တရားကို ေျပာတာျဖစ္တယ္။ မဟာဘူတာ = စသည္ျဖင့္၊ ႐ူပိေနာ ဓမၼာ = စသည္ျဖင့္က ႐ုပ္တရားကို ေျပာတာ ျဖစ္တယ္။ ႐ုပ္တရားနဲ႔ နာမ္တရား ႏွစ္ပါးကို အဓိကထားၿပီး ေဟာၾကားေတာ္မူထားပါတယ္။



သဟဇာတပစၥည္း၏ နာမ္႐ုပ္သေဘာတရားအားျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳပံု

သဟဇာတ ပစၥေယာတိ -
စတၱာေရာ ခႏၶာ အ႐ူပိေနာ အညမညံ သဟဇာတပစၥေယန ပစၥေယာ။
စတၱာေရာ မဟာဘူတာ အညမညံ သဟဇာတပစၥေယန ပစၥေယာ။
ၾသကၠႏၲိကၡေဏ နာမ႐ူပံ အညမညံ သဟဇာတပစၥေယန ပစၥေယာ။
စိတၱေစတသိကာ ဓမၼာ စိတၱသမု႒ာနာနံ ႐ူပါနံ သဟဇာတပစၥေယန ပစၥေယာ။
မဟာဘူတာ ဥပါဒါ႐ူပါနံ သဟဇာတပစၥေယန ပစၥေယာ။
႐ူပိေနာ ဓမၼာ အ႐ူပီနံ ဓမၼာနံ ကိဥၥိကာေလ သဟဇာတပစၥေယန ပစၥေယာ။ ကိဥၥိကာေလ န သဟဇာတပစၥေယန ပစၥေယာ။

သဟဇာတပစၥေယာတိ = သဟဇာတပစၥည္း ဟူသည္ကား၊ စတၱာေရာ = (၄)ပါးကုန္ေသာ၊ အ႐ူပိေနာ = နာမ္ျဖစ္ၾကကုန္ေသာ၊ ခႏၶာ = ခႏၶာတို႔သည္၊ အညမညံ+(အညမညႆ) = အခ်င္းခ်င္းအား၊ သဟဇာတပစၥေယန = သဟဇာတပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ+ဥပကာရေကာ = ေက်းဇူးျပဳသည္၊ ေဟာတိ = ျဖစ္၏ ။

စတၱာေရာ = (၄)ပါးကုန္ေသာ၊ မဟာဘူတာ = မဟာဘုတ္တို႔သည္၊ အညမညံ+(အညမညႆ) = အခ်င္းခ်င္းအား၊ သဟဇာတပစၥေယန = သဟဇာတပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ+ဥပကာရေကာ = ေက်းဇူးျပဳသည္၊ ေဟာတိ = ျဖစ္၏။

ၾသကၠႏၲိကၡေဏ = ပဥၥေဝါကာရပဋိသေႏၶခဏ၌၊ နာမ႐ူပံ = နာမ္႐ုပ္သည္၊ အညမညံ+(အညမညႆ) = အခ်င္းခ်င္းအား၊ သဟဇာတပစၥေယန = သဟဇာတပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ+ဥပကာရေကာ = ေက်းဇူးျပဳသည္၊ ေဟာတိ = ျဖစ္၏ ။

စိတၱေစတသိကာ = စိတ္ေစတသိက္ ျဖစ္ကုန္ေသာ၊ ဓမၼာ = တရားတို႔သည္၊ စိတၱသမု႒ာနာနံ = စိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ကုန္ေသာ၊ ႐ူပါနံ = စိတၱဇ႐ုပ္ ပဋိသေႏၶကမၼဇ႐ုပ္တို႔အား၊ သဟဇာတပစၥေယန = သဟဇာတပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ+ဥပကာရေကာ = ေက်းဇူးျပဳသည္၊ ေဟာတိ = ျဖစ္၏ ။

မဟာဘူတာ = မဟာဘုတ္ (၄)ပါးတုိ႔သည္၊ ဥပါဒါ႐ူပါနံ = မဟာဘုတ္တို႔ကို မီွ၍ ျဖစ္ကုန္ေသာ ႐ုပ္တို႔အား၊ သဟဇာတပစၥေယန = သဟဇာတပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ+ဥပကာရေကာ = ေက်းဇူးျပဳသည္၊ ေဟာတိ = ျဖစ္၏ ။

႐ူပိေနာ = ႐ုပ္ျဖစ္ၾကကုန္ေသာ၊ ဓမၼာ = ဟဒယဝတၳဳတရားတို႔သည္၊ အ႐ူပီနံ = နာမ္ျဖစ္ကုန္ေသာ၊ ဓမၼာနံ = ပဥၥေဝါကာရပဋိသေႏၶနာမကၡႏၶာတို႔အား၊ ကိဥၥိကာေလ = အခ်ဳိ႕ေသာ ပဋိသေႏၶကာလ၌၊ သဟဇာတပစၥေယန = သဟဇာတပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ+ဥပကာရေကာ = ေက်းဇူးျပဳသည္၊ ေဟာတိ = ျဖစ္၏ ။ ကိဥၥိကာေလ = အခ်ဳိ႕ေသာ ပဝတၱိကာလ၌၊ သဟဇာတပစၥေယန = သဟဇာတပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ+ဥပကာရေကာ = ေက်းဇူးျပဳသည္၊ န ေဟာတိ = မျဖစ္။ ဣတိ = ဤသို႔၊ ဘဂဝါ = ျမတ္စြာဘုရားသည္၊ အေဝါစ = က႐ုဏာေရွ႕သြား ပညာအားျဖင့္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ပါေပသတည္း ....။



သာဓု ...သာဓု ... သာဓု ။

"စတၱာေရာ ခႏၶာ အ႐ူပိေနာ"။ အ႐ူပိေနာ = နာမ္ျဖစ္ကုန္ေသာ၊ စတၱာေရာ = (၄)ပါးကုန္ေသာ၊ ခႏၶာ = ခႏၶာတို႔သည္ - ဟုဆုိရာ၌ ႐ူပိေနာ = က ႐ုပ္တရားေတြ ျဖစ္တယ္။ အ႐ူပိေနာ = က ႐ုပ္မဟုတ္ဘူးဆိုေတာ့ နာမ္တရားေတြ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီနာမ္ေတြဟာ ဘယ္ေလာက္ရိွသလဲဆိုရင္ စတၱာေရာ ခႏၶာ = နာမကၡႏၶာ (၄)ပါး ျဖစ္တယ္။

ေဝ = က ေဝဒနာကၡႏၶာ၊။ သဉ္ = က သညာကၡႏၶာ၊ ေနာက္ သင္ =က သခၤါရကၡႏၶာ၊ ဝိဉ္ = က ဝိညာဏကၡႏၶာ ။

"စတၱာေရာ ခႏၶာ အ႐ူပိေနာ"အရ ေဝဒနာ = ေဝဒနာကၡႏၶာ၊ သညာ = သညာကၡႏၶာ၊ သခၤါရ = သခၤါရကၡႏၶာ၊ ဝိညာဏ = ဝိညာဏကၡႏၶာလုိ႔ (၄)ပါး ျဖစ္ေပတယ္။ စတၱာေရာ = အရ (၄)ပါးေတာ့ သိၾကၿပီ ျဖစ္တယ္။ အဲဒါကို နာမကၡႏၶာ(၄)ပါးလုိ႔ ေခၚတယ္။


နာမ္က နာမ္ကို အခ်င္းခ်င္း ေက်းဇူးျပဳပံု

"အ႐ူပိေနာ" ႐ုပ္မဟုတ္တဲ့ နာမ္ေတြဆိုတာ အရေကာက္အားျဖင့္ ဘယ္ေလာက္ရိွသလဲဆိုေတာ့ စိတ္ (၈၉)ခု ။ (ပါဠိလိုေတာ့ စိတ္တစ္ခုယုတ္ ကိုးဆယ္တဲ့။ တစ္ခုယုတ္ေနတဲ့ (၉၀) ျဖစ္တယ္။) ေစတသိက္က (၅၂)ပါး ရရိွပါတယ္။ အရေကာက္ကေလး ထင္ရွားသြားေပၿပီ။ အဲဒါဟာ ပစၥည္းဘက္က နာမ္တရားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ပစၥယုပၸန္ဘက္ကို ၾကည့္လုိက္ေတာ့ "အညမညံ = အခ်င္းခ်င္းအား"။ အခ်င္းခ်င္းအား ေက်းဇူးျပဳတယ္ဆိုေတာ့ ဒီတရားေတြပဲ ျပန္ရေနပါတယ္။ ေဝ = က ေဝဒနာကၡႏၶာ ၊ သဉ္ = က သညာကၡႏၶာ ၊ သင္ = က သခၤါရကၡႏၶာ ၊ ဝိဉ္ = က ဝိညာဏကၡႏၶာ ပါ။ စိတ္(၈၉)ခု၊ ေစတသိက္ (၅၂)ခု၊ ပစၥည္းနဲ႔ ပစၥယုပၸန္ တရားခ်င္း တူေနပါတယ္။

"သဟဇာတ = အတူတကြ ျဖစ္တယ္" ဆိုတာ ပစၥည္းကလည္း ဒီတရားေတြပဲ၊ ပစၥယုပၸန္ကလည္း ဒီတရားေတြပဲ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆိုလိုပါတယ္။ သာမာန္ပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ႕ ဉာဏ္မွာေတာ့ အေၾကာင္းနဲ႔ အက်ဳိး၊ ပစၥည္းနဲ႔ ပစၥယုပၸန္တရားေတြ ဒီလုိ အတူတကြျဖစ္ၿပီးေတာ့ ေက်းဇူးျပဳတယ္-ဆိုတာ မထင္ရွားပါဘူး။ ျမတ္စြာဘုရားရဲ႕ ဉာဏ္ေတာ္မွာ ထင္ရွားတယ္။ ထင္ရွားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ယခု ေယာဂီမ်ား သိၾကရေပတယ္။

"အညမည = အခ်င္းခ်င္း" ဆိုတာ ဘယ္လုိလဲဆုိေတာ့ အခ်င္းခ်င္း အျပန္ျပန္ အလွန္လွန္ ေက်းဇူးျပဳေနတယ္လုိ႔ ဆုိလုိပါတယ္။ ပစၥည္းဘက္က ေဝဒနာဟာ ပစၥည္းျဖစ္လို႔ရိွရင္ ပစၥယုပၸန္ဘက္က သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္တုိ႔က ပစၥယုပၸန္ ျဖစ္ေနၾကတယ္။ အက်ဳိး ျဖစ္ေနၾကတယ္။ ပစၥည္းဘက္ကေန ေဝဒနာနဲ႔ သညာ ပစၥည္းျဖစ္ေနလုိ႔ရိွရင္ ပစၥယုပၸန္ဘက္က သခၤါရနဲ႔ ဝိညာဏ္က ပစၥယုပၸန္ ျဖစ္ေနၾကတယ္။ အက်ဳိးတရား ျဖစ္ေနၾကတယ္။ ပစၥည္းဘက္က ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ-တုိ႔က ပစၥည္း ျဖစ္ေနၾကတယ္ ဆိုရင္ ပစၥယုပၸန္ဘက္က ဝိညာဏ္က ပစၥယုပၸန္ အက်ဳိးတရား ျဖစ္တယ္။ အဲဒီလုိ အျပန္ျပန္ အလွန္လွန္ ေက်းဇူးျပဳေနတာကို ဘယ္လိုေခၚသလဲဆိုရင္ အခ်င္းခ်င္းလို႔ ေခၚပါတယ္။ အခ်င္းခ်င္း သေဘာေပါက္သြားၿပီေနာ္။

နာမကၡႏၶာ(၁)ပါးက နာမကၡႏၶာ(၃)ပါးကို၊ နာမကၡႏၶာ(၂)ပါးက နာမကၡႏၶာ(၂)ပါးကို၊ နာမကၡႏၶာ(၃)ပါးက နာမကၡႏၶာ(၁)ပါးကို အျပန္ျပန္ အလွန္လွန္ ေက်းဇူးျပဳေနေတာ့ "အခ်င္းခ်င္း"လုိ႔ ဆိုလို႔ရပါတယ္။ အခ်င္းခ်င္း အဓိပၸါယ္ သိသြားပါၿပီ။ ဒါက နာမ္ကေန နာမ္ကို ေက်းဇူးျပဳတဲ့ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ေပတယ္။

ေဆာင္ပုဒ္။ ။ နာမ္က နာမ္ေတြ၊ ျဖစ္ေပၚေစ၊ ျပဳေလ သဟဇာတ။

သဟဇာတပစၥည္း ေက်းဇူးျပဳပံု (၁)နံပါတ္အခ်က္ ၿပီးသြားေပၿပီ။ (၂)နံပါတ္က - "စတၱာေရာ မဟာဘူတာ"စတၱာေရာ = (၄)ပါးကုန္ေသာ၊ မဟာဘူတာ = မဟာဘုတ္တို႔သည္၊ အညမညံ+အညမညႆ = အခ်င္းခ်င္းအား၊ သဟဇာတပစၥေယန = သဟဇာတပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ+ဥပကာရေကာ = ေက်းဇူးျပဳတတ္သည္၊ ေဟာတိ = ျဖစ္၏ ။


႐ုပ္က ႐ုပ္ကို ေက်းဇူးျပဳပံု

ပစၥည္းတရားျဖစ္တဲ့ မဟာဘုတ္(၄)ပါး-ဆုိတာ = က ပထဝီ၊ အာ = က အာေပါ၊ ေတ = က ေတေဇာ၊ ဝါ = က ဝါေယာ- ဟု (၄)ပါး ျဖစ္ေပတယ္။ "စတၱာေရာ"လို႔ ေခၚပါတယ္။ ပါဠိလို "စတၱာေရာ"။ သေဘာေပါက္သြားပါၿပီ ။

"အညမညံ+မညမညႆ = အခ်င္းခ်င္းအား" ဟု ဆုိရာ၌ ပစၥယုပၸန္ဘက္၊ အက်ဳိးတရားဘက္ကလည္း = က ပထဝီ၊ အာ = က အာေပါ၊ ေတ = က ေတေဇာ၊ ဝါ = က ဝါေယာ-ဟု ဒီ(၄)ပါးပဲ ျဖစ္တယ္။ တူပါတယ္။ ပစၥည္းနဲ႔ ပစၥယုပၸန္ အတူတူပဲ ျဖစ္တယ္။ သဟဇာတ = အတူတကြ ေက်းဇူးျပဳတယ္-ဆိုတာ ေယာဂီမ်ား သေဘာေပါက္သြားၿပီ။

အခ်င္းခ်င္းဆိုတာက ဘာလဲဆုိေတာ့ ပထဝီက ပစၥည္းဆိုလို႔ရိွရင္ အာေပါ၊ ေတေဇာ၊ ဝါေယာ-တို႔က ပစၥယုပၸန္။ ပထဝီ၊ အာေပါက ပစၥည္းတရားျဖစ္လုိ႔ရိွရင္ ေတေဇာက၊ ဝါေယာတို႔က ပစၥယုပၸန္။ ပထဝီ၊ အာေပါ၊ ေတေဇာ(၃)ပါးတို႔က ပစၥည္းျဖစ္လုိ႔ရိွရင္ ဝါေယာက ပစၥယုပၸန္ ျဖစ္တယ္။ အျပန္ျပန္ အလွန္လွန္ လွည့္ၿပီး ေက်းဇူးျပဳလုိ႔ရတယ္။ ေတေဇာ၊ ဝါေယာတို႔က ပစၥည္းတရားျဖစ္မယ္-ဆိုလုိ႔ရိွရင္ ပစၥယုပၸန္ဘက္က ပထဝီ၊ အာေပါတို႔က ပစၥယုပၸန္တရား ျဖစ္ပါတယ္။ ေျပာင္းေျပာင္းျပန္ျပန္လည္း ေက်းဇူးျပဳႏုိင္ပါတယ္။ လွည့္ၿပီးေတာ့လည္း ေက်းဇူးျပဳႏုိင္ပါတယ္။

မဟာဘုတ္(၁)ပါးက မဟာဘုတ္(၃)ပါးကို၊ မဟာဘုတ္(၂)ပါးက မဟာဘုတ္(၂)ပါးကို၊ မဟာဘုတ္(၃)ပါးက မဟာဘုတ္(၁)ပါးကို အျပန္ျပန္အလွန္လွန္ ေက်းဇူးျပဳေနတာကို "အခ်င္းခ်င္း= အညမည" လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ အညမညအဓိပၸါယ္ေလး သိသြားပါတယ္။

ေလာကမွာ ေဝါဟာရေတြ အညမည - အညမညလို႔ ေတာ္ေတာ့ကို သံုးေနၾကတာပဲ။ ဘယ္က အညမညကို ယူၿပီး သံုးေနသလဲေတာ့ မေျပာတတ္ဘူး။ ပ႒ာန္းပါဠိေတာ္က ယူၿပီးေတာ့ သံုးေနတာနဲ႔ တူပါတယ္။ အျပန္ျပန္ အလွန္လွန္ သူက ကုိယ့္ကို ေက်းဇူးျပဳ၊ ကုိယ္က သူ႔ကို ေက်းဇူးျပဳတာကို အညမည-လုိ႔ ေခၚပါတယ္။

ေဆာင္ပုဒ္။ ။ ႐ုပ္က ႐ုပ္ေတြ၊ ျဖစ္ေပၚေစ၊ ျပဳေလသဟဇာတ။

စတၱာေရာ မဟာဘူတ = ထဲက မဟာဘုတ္ႀကီး (၄)ပါးကလည္း ႐ုပ္တရားပဲ။ အညမည = ထဲက မဟာဘုတ္ႀကီး (၄)ပါးကလည္း ႐ုပ္တရားပဲ ျဖစ္ေပတယ္။ "႐ုပ္က ႐ုပ္ေတြ၊ ျဖစ္ေပၚေစ၊ ျပဳေလသဟဇာတ" ကိုက္ညီပါတယ္။ မဟာဘုတ္ႀကီး (၄)ပါး ႐ုပ္တရားေတြက မဟာဘုတ္ႀကီး (၄)ပါး ႐ုပ္တရားေတြ ျဖစ္ေအာင္ သဟဇာတပစၥယသတၱိျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳပါတယ္။
 

နာမ္႐ုပ္ (၂)ပါးက နာမ္႐ုပ္ (၂)ပါးကို အခ်င္းခ်င္း ေက်းဇူးျပဳပံု

ၾသကၠႏၲိကၡေဏ = ပဥၥေဝါကာရ ပဋိသေႏၶ ခဏ၌၊ နာမ႐ူပံ = နာမ္႐ုပ္သည္၊ အညမညံ+မညမညႆ = အခ်င္းခ်င္းအား၊ သဟဇာတ ပစၥေယန = သဟဇာတပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ+ဥပကာရေကာ = ေက်းဇူးျပဳသည္၊ ေဟာတိ = ျဖစ္၏ ။

ပဥၥေဝါကာရ ပဋိသေႏၶ ခဏ - လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ စတုေဝါကာရ - ဆုိတာ နာမ္ႀကီးသက္သက္ရိွေသာ ဘံုဘဝ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီဘံုကေတာ့ မရေပဘူးတဲ့။ ႐ုပ္၊နာမ္ (၂)ပါးလံုး ရိွတဲ့ဘံုကို ပဥၥေဝါကာရဘံု-ဟု ေခၚရေပတယ္။ "နာမ႐ူပံ" နာမ-အရက ပဥၥေဝါကာရ ပဋိသေႏၶ နာမကၡႏၶာ (၁၅)ပါး ျဖစ္တယ္။ ႐ူပ-အရက ဟဒယဝတၳဳ ျဖစ္တယ္။ အဲဒါ ပဋိသေႏၶခဏမွာ သူတို႔ အခ်င္းခ်င္း အျပန္ျပန္ အလွန္လွန္ ေက်းဇူးျပဳၾကတယ္။

ပဥၥေဝါကာရ ပဋိသေႏၶ နာမကၡႏၶာ (၁၅)ပါးကလည္း ဟဒယ႐ုပ္ကို ျဖစ္ေပၚလာရေအာင္၊ တည္တံ့ေနရေအာင္ ေက်းဇူးျပဳတယ္။ ဟဒယဝတၳဳ ႐ုပ္ကလည္း ပဥၥေဝါကာရ ပဋိသေႏၶ နာမကၡႏၶာ (၁၅)ပါးကို ျဖစ္ေပၚလာရေအာင္၊ တည္တံ့ေနရေအာင္ ေက်းဇူးျပဳတယ္။ ဘယ္အခိုက္အတန္႔မွာလည္းဆိုရင္ ပဋိသေႏၶ အခိုက္အတန္႔မွာ ျဖစ္ေပတယ္။

ဟဒယဝတၱဳ႐ုပ္ကလည္း ပဥၥေဝါကာရ ပဋိသေႏၶစိတ္နဲ႔ အတူတကြ ဥပါဒ္ရေသာေၾကာင့္ အခ်င္းခ်င္း အျပန္ျပန္အလွန္လွန္ ေက်းဇူးျပဳလုိ႔ ရၾကေပတယ္။ နာမ-အရ ပဥၥေဝါကာရ ပဋိသေႏၶ နာမကၡႏၶာ (၁၅)ခုက ႐ူပ - အရ ဟဒယကို အခ်င္းခ်င္းအားျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳေပတယ္။ ႐ူပ-က ဟဒယဝတၳဳ႐ုပ္က နာမ-အရ ပဥၥေဝါကာရ ပဋိသေႏၶ နာမကၡႏၶာကို အခ်င္းခ်င္း ေက်းဇူးျပဳေပတယ္။ အျပန္အလွန္ ေက်းဇူးျပဳတယ္လုိ႔လည္း ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

သူကေတာ့ ပဥၥေဝါကာရ ပဋိသေႏၶ နာမကၡႏၶာက နာမ္ျဖစ္ၿပီး ဟဒယက ႐ုပ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ နာမ္၊႐ုပ္ (၂)ပါးက နာမ္၊႐ုပ္ (၂)ပါးကို အခ်င္းခ်င္း ေက်းဇူးျပဳပံု ျဖစ္ေပတယ္။

ေဆာင္ပုဒ္။ ။ ႐ုပ္၊နာမ္ႏွစ္ေထြ၊ ျဖစ္ေပၚေစ၊ ျပဳေလသဟဇာတ။

႐ုပ္၊နာမ္ (၂)ပါးက ႐ုပ္၊နာမ္ (၂)ပါး ျဖစ္ေပၚေအာင္ ေက်းဇူးျပဳတဲ့ တစ္ခ်က္ပဲ ျဖစ္ေပတယ္။

နာမ္က နာမ္ကို အခ်င္းခ်င္း ေက်းဇူးျပဳတာက တစ္ခ်က္။ ႐ုပ္က ႐ုပ္ကို အခ်င္းခ်င္း ေက်းဇူးျပဳတာက တစ္ခ်က္။ ႐ုပ္နာမ္ (၂)ပါးက ႐ုပ္နာမ္ (၂)ပါးကို အခ်င္းခ်င္း ေက်းဇူးျပဳတာက တစ္ခ်က္။ အခ်င္းခ်င္း (၃)ခ်က္ ရိွသြားေပၿပီ။


နာမ္က ႐ုပ္ကို အတူတကြ ျဖစ္ဖက္အျဖစ္ျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳပံု

စိတၱေစတသိကာ ဓမၼာ စိတၱသမု႒ာနာနံ ႐ူပါနံ သဟဇာတ ပစၥေယန ပစၥေယာ။

စိတၱေစတသိကာ = စိတ္၊ ေစတသိက္ ျဖစ္ကုန္ေသာ၊ ဓမၼာ = စိတ္ (၇၅)ခု၊ ေစတသိက္ (၅၂)ခု နာမကၡႏၶာတို႔သည္၊ စိတၱသမု႒ာနာနံ = စိတ္လွ်င္ ျဖစ္ေၾကာင္းရိွကုန္ေသာ၊ ႐ူပါနံ = စိတၱဇ႐ုပ္ ပဋိသေႏၶ ကမၼဇ႐ုပ္တို႔အား၊ သဟဇာတပစၥေယန = သဟဇာတပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ+ဥပကာရေကာ = ေက်းဇူးျပဳသည္၊ ေဟာတိ = ျဖစ္၏ ။

ပစၥည္းဘက္က စိတ္၊ ေစတသိက္တရားေတြ နာမ္တရားေတြ ျဖစ္ၾကေပတယ္။ ပစၥယုပၸန္ဘက္က စိတၱဇ႐ုပ္ ပဋိသေႏၶ ကမၼဇ႐ုပ္ေတြဆိုေတာ့ ႐ုပ္တရားေတြ ျဖစ္ၾကေပတယ္။ နာမ္ကေနၿပီးေတာ့ ႐ုပ္ကို သဟဇာတပစၥယသတၱိျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳပံု၊ နာမ္တရားေတြကေနၿပီးေတာ့ ႐ုပ္ကို ျဖစ္ေပၚေစေသာအားျဖင့္၊ တည္တံ့ေစေသာအားျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳပံုပဲ ျဖစ္ေပတယ္။

ေဆာင္ပုဒ္။ ။ နာမ္က႐ုပ္ေတြ၊ ျဖစ္ေပၚေစ၊ ျပဳေလသဟဇာတ။

နာမ္တရားေတြက နာမ္တရား (၇၅)ပါး၊ ေစတသိက္ (၅၂)ပါးတို႔က ႐ုပ္ေတြကို ျဖစ္ေစတယ္။ သဟဇာတ = အတူတကြျဖစ္ဖက္ အျဖစ္ျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳတယ္။ ဘယ္သူ႔ သႏၲာန္မွာလဲလုိ႔ ေမးလုိက္ရင္ေတာ့ အခု တရားနာေနတဲ့ အခိုက္အတန္႔မွာေတာ့ တရားနာပုဂၢိဳလ္မ်ားရဲ႔ သႏၲာန္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ (ဝိပႆနာ ႐ႈကြက္၌ ေပၚလာပါလိမ့္မယ္။) ဒီအခ်က္ကေတာ့ ဝိပႆနာ႐ႈကြက္ပဲ ျဖစ္ေပတယ္။


႐ုပ္က ႐ုပ္ကို အတူတကြ ျဖစ္ဖက္ အျဖစ္ျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳပံု

မဟာဘူတာ ဥပါဒါ႐ူပါနံ သဟဇာတပစၥေယန ပစၥေယာ။

မဟာဘူတာ = မဟာဘုတ္ (၄)ပါးတို႔သည္၊ ဥပါဒါ႐ူပါနံ = မဟာဘုတ္ကို မီွ၍ျဖစ္ကုန္ေသာ (၂၄)ပါးကုန္ေသာ ႐ုပ္တို႔အား၊ သဟဇာတပစၥေယန = သဟဇာတပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ+ဥပကာရေကာ = ေက်းဇူးျပဳသည္၊ ေဟာတိ = ျဖစ္၏ ။

"မဟာဘူတာ" အရ ပထဝီ၊ အာေပါ၊ ေတေဇာ၊ ဝါေယာ-တည္းဟူေသာ ႐ုပ္(၄)ပါးကေနၿပီး သူတို႔ကို မီွၿပီးျဖစ္တဲ့ ဥပါဒါ႐ုပ္ (၂၄)ပါးကို ေက်းဇူးျပဳတာ ျဖစ္တယ္။ ႐ုပ္ (၂၈)ပါး ရိွတယ္။ မဟာဘုတ္ (၄)ပါးက မီွရာ႐ုပ္ျဖစ္တယ္။ ဥပါဒါ႐ုပ္ (၂၄)ပါးက မီွတတ္တဲ့ ႐ုပ္ေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ မဟာဘုတ္ (၄)ပါးကို မီွၿပီးေတာ့မွ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ မဟာဘုတ္ေတြကေန ဥပါဒါ႐ုပ္ေတြအား ေက်းဇူးျပဳႏိုင္ေပတယ္။

ေဆာင္ပုဒ္။ ။ ႐ုပ္က႐ုပ္ေတြ၊ ျဖစ္ေပၚေစ၊ ျပဳေလသဟဇာတ။

မဟာဘုတ္အခ်င္းခ်င္းလည္း ႐ုပ္က​ ႐ုပ္ကို ျဖစ္ေစတာ ျဖစ္တယ္။ မဟာဘုတ္က ဥပါဒါ႐ုပ္ကိုလည္း ႐ုပ္က ႐ုပ္ကို ျဖစ္ေစတာ ျဖစ္တယ္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ႐ုပ္က ႐ုပ္ကို ျဖစ္ေစတာ (၂)ခ်က္ ရိွသြားၿပီ။ (၂)ခ်က္မွာ - (၁) "စတၱာေရာ မဟာဘူတာ အညမညံ"ကလည္း ႐ုပ္က ႐ုပ္ကို ေက်းဇူးျပဳတာပဲ ျဖစ္တယ္။ (၂) "မဟာဘူတာ ဥပါဒါ ႐ူပါနံ" ဆိုတာကလည္း ဘယ္ကို ေက်းဇူးျပဳေနတာပါလဲ ... ႐ုပ္က ႐ုပ္ကို ေက်းဇူးျပဳတာပါ။ ႐ုပ္က ႐ုပ္ကို ေက်းဇူးျပဳတာ (၂)ခ်က္ပါ။ အဲဒါလည္း သတိထားရမွာပါပဲတဲ့။


နာမ္႐ုပ္ (၂)ပါးက နာမ္႐ုပ္ (၂)ပါးကို အခ်ဳိ႔ေသာ ပဋိသေႏၶကာလ၌ အခ်င္းခ်င္း ေက်းဇူးျပဳပံု

႐ူပိေနာ ဓမၼာ အ႐ူပီနံ ဓမၼာနံ ကိဥၥိကာေလ သဟဇာတ ပစၥေယန ပစၥေယာ၊ ကိဥၥိကာေလ န သဟဇာတ ပစၥေယန ပစၥေယာ။

႐ူပိေနာ = ႐ုပ္ျဖစ္ကုန္ေသာ၊ ဓမၼာ = ဟဒယဝတၳဳတရားတို႔သည္၊ အ႐ူပီနံ = နာမ္ျဖစ္ကုန္ေသာ၊ ဓမၼာနံ = ပဥၥေဝါကာရ ပဋိသေႏၶ (၁၅)ပါး တုိ႔အား၊ ကိဥၥိကာေလ = အခ်ဳိ႔ေသာ ပဋိသေႏၶ ကာလ၌၊ သဟဇာတပစၥေယန = သဟဇာတ ပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ+ဥပကာရေကာ = ေက်းဇူးျပဳသည္၊ ေဟာတိ = ျဖစ္၏ ။ ကိဥၥိကာေလ = အခ်ဳိ႔ေသာ ပဝတၳိကာလ၌၊ သဟဇာတ ပစၥေယန = သဟဇာတ ပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ+ဥပကာရေကာ = ေက်းဇူးျပဳသည္၊ န ေဟာတိ = မျဖစ္။ ဣတိ = ဤသို႔၊ ဘဂဝါ = ျမတ္စြာဘုရားသည္၊ အေဝါစ = က႐ုဏာေရွ႔သြား ပညာအားျဖင့္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ပါေပသတည္း...။


သာဓု ... သာဓု ... သာဓု ။

ပစၥည္းတရားက ဟဒယဝတၳဳ႐ုပ္တရား ျဖစ္တယ္။ ပစၥယုပၸန္တရားက ပဋိသေႏၶ နာမကၡႏၶာ နာမ္တရား ျဖစ္တယ္။ "ၾသကၠႏၲိကၡေဏ နာမ႐ူပံ" ဆိုတဲ့အခ်က္ နာမ္႐ုပ္ (၂)ပါးကေန နာမ္႐ုပ္ (၂)ပါးကို သဟဇာတပစၥယသတၱိျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳပံုအခ်က္ကို မရွင္းလုိ႔ ရွင္းျပရတယ္။ ဘယ္လုိရွင္းျပသလဲဆိုရင္ ျမတ္စြာဘုရားက "ကိဥၥိကာေလ = အခ်ဳိ႔ေသာ ပဋိသေႏၶကာလ၌၊ သဟဇာတပစၥေယန = သဟဇာတပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ+ဥပကာရေကာ = ေက်းဇူးျပဳသည္၊ ေဟာတိ = ျဖစ္၏ ။ " ပဥၥေဝါကာရ ပဋိသေႏၶ နာမကၡႏၶာႏွင့္ ဟဒယဝတၳဳ႐ုပ္က ပဋိသေႏၶခဏမွာ တစ္ျပိဳင္နက္ထဲ ဥပါဒ္ၾကေတာ့ အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္လွန္ ေက်းဇူးျပဳလုိ႔ ရပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခါ ပဋိသေႏၶေနာင္ ဘဝင္ (၁၅)ခ်က္၊ (၁၆)ခ်က္ ပဋိသေႏၶ ေနၿပီးတာနဲ႔ ေနာက္က ဘဝင္ေတြ က်သြားတယ္။ ပထမ ဘဝင္ကစၿပီးေတာ့ ပဋိသေႏၶ အခိုက္အတန္႔ မဟုတ္ေတာ့ေပဘူး။။ ပဝတၳိအခါ ပဝတၳိအခိုက္အတန္႔ ျဖစ္သြားေပၿပီ။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ ဟဒယဝတၳဳ႐ုပ္က ေရွ႔က ရိွေနၿပီး ပဥၥေဝါကာရ ပဋိသေႏၶ နာမကၡႏၶာေတြဟာ ေနာက္က ျဖစ္သြားေပၿပီ။ ပဝတၱိကာလမွာေတာ့ တစ္ၿပိဳင္နက္ သဟဇာတအေနနဲ႔ ေက်းဇူးျပဳလုိ႔ မရေတာ့ေပဘူး။ ပုေရဇာတသတၱိျဖင့္သာ ေက်းဇူးျပဳလုိ႔ ရေပတယ္။ ဟဒယဝတၳဳက ေရွ႔က၊ နာမကၡႏၶာေတြက ေနာက္က ျဖစ္ေနေပတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိဥၥိကာေလ ထည့္ရပါတယ္။

ပဋိသေႏၶ အခိုက္အတန္႔မွာပဲ ရပါတယ္။ ပဝတၳိ အခိုက္အတန္႔ လူရယ္လုိ႔ ျဖစ္လာ၊ ႀကီးထြားလာတဲ့ အခုိက္အတန္႔မွာေတာ့ မရေတာ့ေပဘူး။ ပဋိသေႏၶစိတ္ကလည္း စိတၱကၡဏတစ္ခ်က္ကေလးပါပဲ။ ဥပါဒ္+ဌီ+ဘင္ = ဒီအခိုက္အတန္႔ ခဏေလးမွာပဲ ဟဒယဝတၳဳႏွင့္ ပဥၥေဝါကာရ ပဋိသေႏၶ နာမကၡႏၶာ အျပန္အလွန္ သဟဇာတပစၥယသတၱိျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳနုိင္တယ္။ အဲဒီ စိတၱကၡဏတစ္ခ်က္ လြန္သြားတာနဲ႔၊ ဘဝင္သို႔ ေရာက္သြားတာနဲ႔ ေက်းဇူးမျပဳႏိုင္ေတာ့ေပဘူး။

"ကိဥၥိကာေလ န သဟဇာတပစၥေယန ပစၥေယာ" ကိဥၥိကာေလ = ပဝတၱိကာလေခၚတဲ့ ပထမဘဝင္က စၿပီးေတာ့ ပဝတၳိကာလ၌၊ သဟဇာတ ပစၥေယန = သဟဇာတပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ+ဥပကာရေကာ = ေက်းဇူးျပဳသည္၊ န ေဟာတိ = မျဖစ္။ (ဝါ) မျဖစ္ႏိုင္။ ဒါက "ၾသကၠႏၲိကၡေဏ နာမ႐ူပံ" ဆိုတဲ့အခ်က္ကို ရွင္းျပတာပါပဲ။ ေယာဂီမ်ား သေဘာေပါက္ပါၿပီ။

နာမ္က နာမ္ကို ေက်းဇူးျပဳတာက တစ္ခ်က္။ ႐ုပ္က ႐ုပ္ကို ေက်းဇူးျပဳတာက တစ္ခ်က္။ ႐ုပ္နာမ္ (၂)ပါးက ႐ုပ္နာမ္(၂)ပါးကို ေက်းဇူးျပဳတာက တစ္ခ်က္။ နာမ္က ႐ုပ္တရားကို ေက်းဇူးျပဳတာက တစ္ခ်က္။ ႐ုပ္က ႐ုပ္ကို ေက်းဇူးျပဳတာက တစ္ခ်က္။ "ၾသကၠႏၲိကၡေဏ နာမ႐ူပံ" ဆိုတဲ့ (၃)ခုေျမာက္ အခ်က္ကို ရွင္းရတာပါပဲ။ ပဋိသေႏၶအခါမွာသာ ရႏုိင္တယ္။ အျပန္အလွန္ ေက်းဇူးျပဳႏိုင္တယ္။ ပဝတၱိအခါက်ေတာ့ အျပန္အလွန္ ေက်းဇူးျပဳလုိ႔ မရေတာ့ေပဘူး။ သဟဇာတပစၥယသတၱိျဖင့္ ေက်းဇူးမျပဳႏိုင္ေတာ့ေပဘူး။ ပုေရဇာတပစၥယသတၱိျဖင့္သာ ေက်းဇူးျပဳႏိုင္တယ္။

ဤကဲ့သို႔ ပ႒ာန္းပါဠိေတာ္ ပစၥယနိေဒၵသပါဠိေတာ္လာ သဟဇာတပစၥည္းတရားေတာ္ကို နာၾကားရသျဖင့္ နာၾကားရတဲ့အတိုင္း လုိက္နာက်င့္ၾကံပြားမ်ား အားထုတ္ႏိုင္ၾကၿပီးလွ်င္ မိမိတုိ႔ အလုိရိွအပ္ ေတာင့္တအပ္တဲ့ တရားထူး တရားျမတ္တို႔ကို ဒုကၡခပ္သိမ္း ေအးၿငိမ္းရာ ျဖစ္တဲ့ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကို လြယ္ကူေသာအက်င့္ လွ်င္ျမန္စြာ ဆိုက္ေရာက္၍ မ်က္ေမွာက္ ျပဳႏိုင္ၾကပါေစကုန္သတည္း..။

ဆရာေတာ္ဘုရား ေပးသနားေတာ္မူတဲ့ ဆုနဲ႔ ျပည့္စံုရပါလို၏။


သာဓု ... သာဓု ... သာဓု ။

ဆက္ရန္ ... အညမညမပစၥည္းသို႔...


အျပည့္အစံုသို႔...

ဝီထိ (၂)

ဝီထိ (၂)

ဝီထိျဖစ္ေၾကာင္း အဂၤါေလးပါး

စကၡဳဒြါရဝီထိ (ဝါ) စကၡဳဝိညာဏ ဝီထိျဖစ္ရန္ အေၾကာင္း (၄)ပါး ျပည့္စံုရ၏ ။

(၁) စကၡဳပသာဒ-ဟုေခၚေသာ မ်က္စိအၾကည္ဓာတ္ ေကာင္းမြန္ရမည္။
(၂) ႐ူပါ႐ံု-ဟူေသာ ျမင္ႏိုင္သည့္ အဆင္းလည္း ရိွရမည္။
(၃) အာေလာက-ဟူေသာ အလင္းလည္း ရိွရမည္။
(၄) မနသိကာရ-ဟုေခၚေသာ ႏွလံုးသြင္းမႈ အာဝဇၨန္းလည္း ရိွရမည္။

ေဆာင္ပုဒ္။    ။ စကၡာ, ေလာက၊ ႐ူပထင္ၿပီး၊ မနသီ၊ ေလးလီစကၡဳဖို႔။

စကၡဳပသာဒ ခ်ဳိ႕ယြင္းေနလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျမင္ႏိုင္ေသာအဆင္း မရိွလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အလင္းေရာင္ မရိွလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႏွလံုးသြင္းမႈ မရိွလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဤအဂၤါ တစ္ပါးပါး ခ်ဳိ႕ယြင္းလွ်င္ စကၡဳဝိညာဏဝီထိ-ဟူသည့္ ျမင္သိစိတ္အစဥ္ မျဖစ္ေပၚႏိုင္ေတာ့ေခ်။

(Science အလိုအရ ျမင္ျခင္းတြင္ ပထမသံုးခ်က္သာ အဓိကက်သည္ဟု ယူဆ၏ ။ ႐ုပ္ဝတၳဳမွ ျပန္ထြက္လာၾကေသာ အလင္းတန္းမ်ားက မ်က္စိ၏ အျမင္လႊာ (retina) ေပၚ၌ က်ေရာက္သည့္အခါ အာ႐ံုေၾကာမ်ားက ဦးေႏွာက္သို႔ သတင္းပို႔၏ ။ ထုိအခါ ဦးေႏွာက္က ထုိထင္လားေသာ အာ႐ံုကို သိရိွၿပီး မည္သည့္အာ႐ံု ျဖစ္သည္ကုိ သတင္းျပန္ၾကားေပး၏ ။)

ဗုဒၶအဘိဓမၼာတြင္ ႐ုပ္ဝတၳဳ, မ်က္စိႏွင့္ အလင္းတို႔ အျပင္ ႏွလံုးသြင္းမႈ မနသိကာရကိုလည္း အဓိကထား၏ ။ 'သတိမမူလွ်င္ ဂူမျမင္' ဟူသည့္အတိုင္း ႏွလံုးသြင္းမႈ မရိွလွ်င္ မျမင္ႏိုင္ပါ။ ကၽြႏု္ပ္တို႔၏ မ်က္စိအျမင္လႊာ၌ ကၽြႏု္ပ္တို႔၏ ေရွ႕ေမွာက္တူ႐ူဝယ္ ရိွၾကေသာ ႐ုပ္ဝတၳဳေပါင္းမ်ားစြာတုိ႔၏ အရိပ္မ်ားသည္ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း ထင္ေပၚေန၏ ။ ထုိထင္ေပၚသမွ်ေသာ အရိပ္အားလံုးကို ကၽြႏု္ပ္တို႔သည္ တစ္ၿပိဳင္တည္း မျမင္ႏုိင္ပါ။ တစ္ႀကိမ္လွ်င္ ႏွလံုးသြင္းေသာ အရိပ္တစ္ခုကိုသာ ျမင္ႏိုင္၏ ။ ျမင္သိစိတ္က အလြန္လ်င္ျမန္စြာ ျဖစ္ေပၚႏုိင္သည့္အတြက္ ႏွလံုးသြင္းေသာ အရိပ္တစ္ခုကိုသာ ျမင္ႏိုင္၏ ။ ျမင္သိစိတ္က အလြန္လ်င္ျမန္စြာ ျဖစ္ေပၚႏုိင္သည့္အတြက္ ႏွလံုးသြင္းမႈေကာင္းလွ်င္ ပံုရိပ္မ်ားကို တစ္ခုၿပီး တစ္ခု ႏွလံုးသြင္းျခင္းျဖင့္ လ်င္ျမန္စြာ ျမင္သိႏုိင္၏ ။

တစ္စံုတစ္ခုကို အေလးအနက္ေတြးေတာ၍ ေငးေမာေသာအခါမ်ဳိး၌ကား အျမင္လႊာတြင္ ပံုရိပ္တစ္ေထာင္ပင္ ထင္ေနေသာ္လည္း ဘာတစ္ခုကိုမွ် မျမင္သိလုိက္ပါ။ နားအၾကည္လႊာ၌ အသံမ်ဳိးစံု ထိခိုက္ေနေသာ္လည္း မည္သည့္အသံမ်ဳိးကိုမွ် မၾကားသိလုိက္ပါ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ မနသိကာရသည္ အလြန္လုိအပ္ေသာ အဓိကရအခ်က္ တစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားလွေပ၏ ။




* ေသာတဒြါရဝီထိျဖစ္ရန္ လုိအပ္ေသာ အေၾကာင္းတရား (၄)ပါး


ေသာတပသာဒ, သဒၵါ႐ံု, အာကာသဓာတ္ႏွင့္ မနသိကာရ-တို႔တည္း။ ဤအေၾကာင္းတရားေလးပါး၌ အာကာသဓာတ္-ဟူသည္မွာ ေလျဖစ္သန္းသြားလာႏိုင္ေသာ ဟင္းလင္းနယ္ကို ဆိုလုိ၏ ။ အသံလိႈင္းမ်ား တိုးလွ်ဳိေပါက္ျဖတ္သန္းႏိုင္ေသာ ဟင္းလင္းနယ္ရိွမွသာလွ်င္ အသံကို ၾကားႏုိင္၏ ။ မရိွလွ်င္ အသံကို မၾကားႏိုင္ေခ်။

ေဆာင္ပုဒ္။ ။ ေသာတ, ကာသ၊ သဒၵထင္ၿပီ၊ မနသီ၊ ေလးလီေသာတဖို႔။ Science အလုိအရမူ နား, အသံလႈိင္းႏွင့္ အသံလိႈင္းကို လက္ဆင့္ကမ္း သယ္ေဆာင္ေပးေသာ ေလတို႔ ရိွရမည္။


* ဃာနဒြါရဝီထိျဖစ္ရန္ လုိအပ္ေသာ အေၾကာင္းတရား (၄)ပါး

ဃာနပသာဒ, ဂႏၶာ႐ံု, ဝါတႏွင့္ မနသိကာရ-တုိ႔တည္း။ ဤအေၾကာင္းတရားေလးပါး၌ ဝါတ-ဟူသည္မွာ အန႔ံကို ေဆာင္ေသာေလ ျဖစ္၏ ။ အန႔ံရိွသည့္ ႐ုပ္ဝတၳဳ၏ ေမာ္လီက်ဴးကေလးမ်ားက အေငြ႕ျပန္ၿပီး ေလအဟုန္ကို စီးကာ ႏွာအၾကည္ဓာတ္ႏွင့္ ထိေတြ႔၏ ။ ထုိအခါ ႏွလံုးသြင္းမႈရိွလွ်င္ အန႔ံကို သိရမည္ ျဖစ္၏ ။

ေဆာင္ပုဒ္။ ။ ဃာန, ဝါတ၊ ဂႏၶ ထင္ၿပီ။ မနသီ၊ ေလးလီဃာနဖို႔။


* ဇိဝွာဒြါရဝီထိျဖစ္ရန္ လုိအပ္ေသာ အေၾကာင္းတရား (၄)ပါး

ဇိဝွာပသာဒ, ရသာ႐ံု, အာပႏွင့္ မနသိကာရ-တို႔တည္း၊ ဤအေၾကာင္းတရားေလးပါး၌ အာပ-ဟူသည္မွာ လွ်ာရည္ ျဖစ္၏ ။ အရသာရိွသည့္ ႐ုပ္ဝတၳဳသည္ လွ်ာေပၚေရာက္၍ လွ်ာရည္၌ ေပ်ာ္ဝင္ေသာအခါ လွ်ာအၾကည္ဓာတ္ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုရ၏ ။ ထုိအခါ ႏွလံုးသြင္းမႈရိွလွ်င္ အရသာကို သိလာရ၏ ။

ေဆာင္ပုဒ္။ ။ ဇိဝွာ, အာပ၊ ရသထင္ၿပီ၊ မနသီ၊ ေလးလီဇိဝွာဖို႔ ။


* ကာယဒြါရဝီထိျဖစ္ရန္ လုိအပ္ေသာ အေၾကာင္းတရား (၄)ပါး

ကာယပသာဒ, ေဖာ႒ဗၺာ႐ံု, ထဒၶပထဝီႏွင့္ မနသိကာရ-တုိ႔တည္း။ ဤအေၾကာင္းတရားေလးပါးတြင္ ကာယပသာဒ-ဟူသည္မွာ ခႏၶာကိုယ္တစ္ခုလံုး၌ ပ်ံႏွ႔ံေနၾကေသာ အာ႐ံုေၾကာမ်ား၏ ထိပ္ဖူးမ်ား ျဖစ္သည္ဟု မွတ္ယူႏိုင္၏ ။

ေဖာ႒ဗၺာ႐ံုတြင္ ခက္မာျခင္း, ႏူးညံ့ျခင္းသေဘာရိွသည့္ ပထဝီဓာတ္၊ တြန္းကန္ ဖိႏိွပ္ျခင္းသေဘာရိွသည့္ ဝါေယာဓာတ္၊ ပူျခင္းေအးျခင္း သေဘာရိွေသာ ေတေဇာဓာတ္တို႔ ပါဝင္၏ ။ ဤဓာတ္သေဘာတို႔ကို ' အထိအေတြ႔' ဟူ၍ သာမန္အရပ္သံုးစကားျဖင့္ ေခၚဆိုၾက၏ ။

ထဒၶပထဝီ-ဟူသည္ အထိအေတြ႔ကို ကာယပသာဒသို႔ ကူးဆက္ေပးသည့္ ခက္မာေသာ ပထဝီ ျဖစ္၏ ။

ႏွလံုးသြင္းမႈ႐ိွမွ အထိအေတြ႕ကို သိႏုိင္၏ ။ ႏွလံုးသြင္းမႈ မရိွေသာအခါ အက်ႌ လံုခ်ည္ စသည္တုိ႔သည္ ကိုယ္ႏွင့္ ထိေတြ႔ေနေသာ္လည္း ထိေတြ႔ေနမွန္းကို မသိရေခ်။

ေဆာင္ပုဒ္။ ။ ကာယ, ထဒၶ, ေဖာ႒ထင္ၿပီ၊ မနသီ၊ ေလးလီကာယဖို႔ ။


* မေနာဒြါရဝီထိ ျဖစ္ရန္ လုိအပ္ေသာ အေၾကာင္းတရား (၄)ပါး

မေနာဒြါရ-ဟုေခၚဆိုအပ္ေသာ ဘဝင္စိတ္, ဓမၼာရံု,ဟဒယဝတၳဳႏွင့္ မနသိကာရ-တုိ႔ ျဖစ္ၾက၏ ။

ခႏၶာငါးပါး ထင္ရွားရိွေသာ ပဥၥေဝါကာရဘံု (အပါယ္ေလးဘံု၊ လူ႔ဘံု၊ နတ္ဘံု၊ ႐ူပျဗဟၼာဘံု) တို႔၌ စိတ္တို႔သည္ ဝတၳဳ႐ုပ္ တစ္ခုခုကို မီွ၍သာ ျဖစ္ၾကရ၏ ။

စကၡဳဒြါရ ဝီထိစိတ္-တို႔သည္ စကၡဳဝတၳဳ, ဟဒယဝတၳဳ-တို႔ကို မီွ၍ ျဖစ္ၾက၏ ။
ေသာတဒြါရ ဝီထိစိတ္-တို႔သည္ ေသာတဝတၳဳ, ဟဒယဝတၳဳ-တို႔ကို မီွ၍ ျဖစ္ၾက၏ ။
ဃာနဒြါရ ဝီထိစိတ္-တို႔သည္ ဃာနဝတၳဳ , ဟဒယဝတၳဳ-တို႔ကို မီွ၍ ျဖစ္ၾက၏ ။
ဇိဝွါဒြါရ ဝီထိစိတ္-တို႔သည္ ဇိဝွာဝတၳဳ, ဟဒယဝတၳဳ- တို႔ကို မီွ၍ ျဖစ္ၾက၏ ။
ကာယဒြါရ ဝီထိစိတ္-တို႔သည္ ကာယဝတၳဳ, ဟဒယဝတၳဳ-တို႔ကို မီွ၍ ျဖစ္ၾက၏ ။
မေနာဒြါရ ဝီထိစိတ္တို႔-သည္ ဟဒယဝတၳဳ-ကို မီွ၍ ျဖစ္ၾက၏ ။
သို႔အတြက္ ပဥၥေဝါကာရဘံု၌ မေနာဒြါရ ဝီထိျဖစ္ရန္ ဟဒယဝတၳဳသည္ အဓိက လုိအပ္ခ်က္တစ္ပါး ျဖစ္၏ ။


ဘဝင္ (၃)မ်ဳိး - (အတီ၊ စေလ၊ ဥပေစၧ၊ သံုးေထြ ဘဝဂၤ)

ဝီထိပိုင္း၌ (၁) အတီတဘဝင္၊ (၂) စလနဘဝင္ (ဝါ) ဘဝဂၤစလႏွင့္ (၃) ဥပေစၧဒဘဝင္ (ဝါ) ဘဝဂၤုပေစၧဒ - ဟူေသာ ဘဝင္သံုးမ်ဳိးကို မွတ္သားရန္ လုိ၏ ။

သတၱဝါတို႔၏ သႏၲာန္၌ ဝီထိစိတ္ ျဖစ္ေပၚျခင္း မရိွသည့္ အခါမ်ားတြင္ ဘဝင္စိတ္သာလွ်င္ အစဥ္မျပတ္ ျဖစ္ေပၚေနရ၏ ။ ဘဝင္စိတ္သည္ လြန္ၿပီးခါစ ဘဝေဟာင္း၌ စုေတခါနီးအခ်ိန္တြင္ မရဏာသႏၷေဇာက ယူေပးခဲ့ေသာ ကံနိမိတ္, ကမၼနိမိတ္, ဂတိနိမိတ္, နိမိတ္သံုးပါးအနက္မွ တစ္ပါးပါးကို ပဋိသေႏၶ တည္သည္မွ စ၍ စုတိတိုင္ေအာင္ အာ႐ံု ျပဳ၏ ။ ထုိသို႔ အာ႐ံုျပဳေနျခင္းကို ကၽြႏု္ပ္တို႔ မသိၾကေခ်။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘဝင္စိတ္သည္ မသိစိတ္ (unconscious mind) ႏွင့္ တူ၏ ။
ဝီထိစိတ္သည္ သိစိတ္ (conscious mind) ႏွင့္ တူ၏ ။

ပဥၥဒြါရႏွင့္ မေနာဒြါရတို႔၌ အာ႐ံုတစ္ပါးပါး ထင္လာေသာအခါ ဘဝင္စိတ္အစဥ္သည္ ျပတ္ေတာက္၍ အာ႐ံုသစ္ကို အာ႐ံုျပဳေသာ ဝီထိစိတ္အစဥ္ ျဖစ္ေပၚလာ၏ ။

ထုိသို႔ ဘဝင္အစဥ္ ျပတ္ရန္ အေၾကာင္းဖန္လာေသာအခါ ဘဝင္စိတ္အစဥ္သည္ ႐ုတ္တရက္ တိခနဲ မျပတ္ေတာက္ႏိုင္ေခ်။ ပမာဆိုေသာ္ အဟုန္ျဖင့္ ေျပးသြားေသာ ေယာက္်ားတစ္ေယာက္က အေျပးရပ္လုိေသာအခါ ရပ္လုိေသာေနရာ၌ တိခနဲ မရပ္ႏိုင္ဘဲ ဖဝါးတစ္လွမ္း ႏွစ္လွမ္းတို႔ကို လြန္ေစၿပီးမွ ရပ္ႏိုင္သကဲ့သို႔တည္း။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘဝင္စိတ္အစဥ္သည္ ျပင္ပအာ႐ံု ထင္သည္မွ စ၍ ဘဝင္ႏွစ္ႀကိမ္ ထပ္မံ ျဖစ္ၿပီးမွသာ ျပတ္ေတာက္ႏိုင္၏ ။ ထုိဘဝင္ႏွစ္ႀကိမ္သည္ ထင္လာေသာ အာ႐ံုသစ္ေၾကာင့္ ယူၿမဲျဖစ္ေသာ အာ႐ံုကို စြဲျမဲစြာလည္ မယူႏုိင္၊ လႊတ္လည္း မလႊတ္ႏိုင္ေသးဘဲ ပင္ကိုဘေဘာမွ ေဖာက္ျပားေခ်ာက္ခ်ားသြား၏ ။ ဤသို႔ တုန္လႈပ္ေခ်ာက္ခ်ားမႈေၾကာင့္ ထိုဘဝင္ႏွစ္ခုကို ဘဝဂၤစလန-ဟု ေခၚ၏ ။ ထုိဘဝဂၤစလနႏွစ္ခုတြင္ ဒုတိယဘဝဂၤစလနသည္ ဘဝင္အစဥ္တစ္ခု၏ အဆံုးစြန္ေသာ ဘဝင္စိတ္ ျဖစ္၏ ။ ထုိဘဝင္စိတ္ ျဖစ္ၿပီးသည္ေနာက္၌ ဘဝင္အစဥ္ ျပတ္သြားသည့္အတြက္ ထိုဘဝင္ကို ဘဝဂုၤပေစၧဒ-ဟု အမည္ေပးခဲ့ၾက၏ ။

ဒြါရႏွင့္ အာ႐ံု ထိတိုက္ၿပီးေနာက္ ဘဝင္မလႈပ္မီ ျဖစ္ၿပီး ခ်ဳပ္ေပ်ာက္သြားေသာ ဘဝင္စိတ္ကို အတီတဘဝင္ (လြန္ေလၿပီးေသာဘဝင္) ဟု ေခၚ၏ ။

၁။ ဘဝဂၤစလန = လႈပ္ရွားသြားေသာ ဘဝင္။
၂။ ဘဝဂၤုပေစၧဒ = ျပတ္စဲေသာ ဘဝင္။
၃။ အတီတဘဝင္ = လြန္ေလၿပီးေသာ ဘဝင္။


စကၡဳဒြါရ ဝီထိ ၁၅-ပါး

စကၡဳဒြါရ၌ အာ႐ံုထင္ပံုသည္ အာ႐ံု၏ အား အႀကီးအေသးကို လုိက္၍ အတိမဟႏၲာ႐ံု, မဟႏၲ႐ံု, ပရိတၱာ႐ံု, အတိပရိတၱ႐ံု-ဟူ၍ ေလးမ်ဳိးျပားေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး ျဖစ္၏ ။

ဤတြင္...
(၁) အတိ မဟႏၲာ႐ံု၌ တဒါရမၼဏ ဝါရ - ၁ ဝီထိ
(၂) မဟႏၲာ႐ံု၌ ဇဝန ဝါရ - ၂ ဝီထိ
(၃) ပရိတၱာ႐ံု၌ ေဝါ႒ဗၺန ဝါရ - ၆ ဝီထိ
(၄) အတိပရိတၱာ႐ံု၌ ေမာဃဝါရ - ၆ ဝီထိ
စုစုေပါင္းေသာ္ စကၡဳဒြါရ ဝီထိ - ၁၅ ဝီထိ ရိွ၏ ။


ပဥၥဒြါရ ဝီထိ ၇၅-ပါး

(၁) စကၡဳဒြါရ၌ ျဖစ္ေသာ ဝီထိစိတ္အစဥ္ ၁၅-ပါး ရိွသည့္အတိုင္း
(၂) ေသာတဒြါရ၌ ျဖစ္ေသာ ေသာတဒြါရဝီထိ ၁၅-ပါး ရိွ၏ ။
(၃) ဃာနဒြါရ၌ ျဖစ္ေသာ ဃာနဒြါရဝီထိ ၁၅-ပါး ရိွ၏ ။
(၄) ဇိဝွာဒြါရ၌ ျဖစ္ေသာ ဇိဝွာဒြါရဝီထိ ၁၅-ပါး ရိွ၏ ။
(၅) ကာယဒြါရ၌ ျဖစ္ေသာ ကာယဒြါရဝီထိ ၁၅-ပါး ရိွ၏ ။
စုစုေပါင္းေသာ္ ပဥၥဒြါရဝီထိေပါင္း ၇၅-ပါးကို ရ၏ ။

(အတိမဟႏၲာ႐ံု ဝီထိ .... စသည္တို႔အား သၿဂႋဳဟ္က်မ္းမ်ား၌ ဆက္လက္ ေလ့လာၾကပါရန္ တုိက္တြန္းပါ၏ ။ ပ႒ာန္းေလ့လာရာ၌ မသိမျဖစ္သိရမည္ ျဖစ္၍ ဝီထိအား အနည္းငယ္ ျပန္လည္ ရွင္းျပထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ )

အျပည့္အစံုသို႔...

ဝီထိ (၁)

ဝီထိ (၁)

သဟဇာတပစၥည္း အေၾကာင္းမသြားခင္ ဝီထိကို သၿဂႋဳဟ္နည္းအားျဖင့္ ျပန္လည္၍ နည္းနည္းတင္ျပခ်င္ပါတယ္။

'ဝီထိ' သဒၵါသည္ 'အစဥ္အတုိင္း' ကို ေဟာ၏ ။ လူတို႔၏ သြားလာရာ ခရီးစဥ္သည္ ရြာစဥ္ကို မေက်ာ္ဘဲ တစ္ရြာၿပီးတစ္ရြာ အစဥ္အတိုင္း ျဖစ္သန္းသြားသကဲ့သို႔ ထုိ႔အတူ စိတၱနိယာမအရ စိတ္တို႔၏ ျဖစ္စဥ္သည္ ျဖစ္သင့္ေသာ စိတ္အစဥ္တို႔ကို မေက်ာ္မူဘဲ စိတ္တစ္ခုၿပီးတစ္ခု အစဥ္အတိုင္း ျဖစ္ပ်က္ရ၏ ။

ဥပမာ - မ်က္စိ အၾကည္ဓာတ္၌ အဆင္းအာ႐ံု ထင္ေပၚလာေသာအခါ ပထမ ထိုအာ႐ံုကို ဆင္ျခင္ႏွလံုးသြင္းေသာ ပဥၥဒြါရာဝဇၹန္းစိတ္ ျဖစ္ရ၏ ။ ထုိ႔ေနာက္ ထင္လာေသာ ႐ူပါ႐ံုကို ျမင္ေသာ စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္ ျဖစ္ရ၏ ။ ျမင္႐ံုသာ ျမင္ေသး၏ ။ မည္သည့္အဆင္းဟူ၍ မသိေသးေခ်။ ထုိ႔ေၾကာင့္ စကၡဳဝိညာဏ္ ျမင္လုိက္သည့္ ႐ူပါ႐ံုကို လက္ခံယူေသာ သမၸဋိစၧိဳင္းစိတ္ ဆက္လက္ျဖစ္ရ၏ ။ ထို႔ေနာက္ ထုိ႐ူပါ႐ံုကို စံုစမ္းေသာ သႏၲီရဏစိတ္ ျဖစ္၏ ။ ထုိ႔ေနာက္ 'ဤ႐ူပါ႐ံုသည္ မည္သည့္အရာပဲ' ဟု အာ႐ံုကို ဆံုးျဖတ္ေသာ မေနာဒြါရာဝဇၨန္းစိတ္ (ဝုေ႒ာစိတ္) ျဖစ္၏ ။ ထုိ႔ေနာက္ အာ႐ံုကို ပိုင္းပိုင္းျခားျခား သိလ်က္ အာ႐ံု၏ အရသာကို ခံစားေသာ ေဇာစိတ္တို႔သည္ အရိွန္အဟုန္ႏွင့္ ျဖစ္၏ ။ ထုိ႔ေနာက္ ေဇာစိတ္၏ အဟုန္ေၾကာင့္ ေဇာအစဥ္ေနာက္သို႔ လုိက္ေသာ တဒါ႐ံုစိတ္ ျဖစ္ေပၚ၏ ။ ထုိ႔ေနာက္ ျမင္သိျခင္းကိစၥ ၿပီးဆံုးၿပီျဖစ္၍ ဘဝင္စိတ္သည္ ျဖစ္ျမဲအတုိင္း ဆက္လက္ျဖစ္သြားရ၏ ။

ဤသို႔ ဒြါရ ၆-ပါး၌ ထင္လာေသာ အာ႐ံုတစ္ခုစီကို သိႏိုင္ရန္ ပဥၥဒြါရဝဇၨန္း စကၡဳဝိညာဏ္-စသည္ျဖင့္ ျဖစ္ေပၚရေသာ စိတ္အစဥ္တစ္ခုစီကို 'ဝီထိ'-ဟု ေခၚသည္။

ဝီထိစိတ္ႏွင့္ ဝီထိမုတ္စိတ္မ်ား

တစ္ဘဝ၌ ပထမဆံုးျဖစ္ေသာ စိတ္ကို ပဋိသေႏၶစိတ္ဟု ေခၚပါတယ္။ ထုိပဋိသေႏၶစိတ္သည္ ကံ ကမၼနိမိတ္ ဂတိနိမိတ္ သံုးမ်ဳိးတြင္ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးကို အာ႐ံုျပဳ၏ ။ ပဋိသေႏၶစိတ္ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ၿပီးသည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ ဘဝကို ဆက္ေပးေသာ ဘဝင္စိတ္ တို႔သည္ ပဋိသေႏၶစိတ္ ယူေသာအာ႐ံုကိုပင္ ဆက္ယူလ်က္ ဆက္ကာဆက္ကာ ျဖစ္ပ်က္သြားၾက၏ ။ တစ္ဘဝ၏ ေနာက္ဆံုးစိတ္ျဖစ္ေသာ ဘဝင္စိတ္ကို စုတိစိတ္ဟု ေခၚ၏ ။ စုတိစိတ္သည္လည္း ပဋိသေႏၶစိတ္ႏွင့္ ဘဝင္စိတ္-တို႔ ယူေသာ အာ႐ံုကိုပင္ ဆက္ယူ၏ ။

ထုိပဋိသေႏၶစိတ္, ဘဝင္စိတ္ႏွင့္ စုတိစိတ္-တို႔၏ အာ႐ံုသည္ အလြန္သိမ္ေမြ႕သျဖင့္ ကၽြႏု္ပ္တို႔ မသိရိွၾကေခ်။ ဤစိတ္တို႔သည္ စိတ္တစ္မ်ဳိးတည္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ဒြါရ ၆-ပါးတို႔၌ မျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း ဤစိတ္တို႔ကို ဝီထိမုတၱ = ဝီထိမွ အလြတ္ျဖစ္ေသာစိတ္မ်ားဟု မွတ္ယူရ၏ ။

ဘဝင္စိတ္အစဥ္ ျဖစ္ေပၚေနစဥ္ ဒြါရ ၆-ပါးအနက္ တစ္ပါးပါး၌ အဆင္း၊ အသံ၊ အနံ႔ - စသည့္ ျပင္ပအာ႐ံုတစ္မ်ဳိးမ်ဳိး ထိတုိက္လာသည့္အခါ ထုိအာ႐ံုကို သိႏိုင္ရန္ ပဥၥဒြါရာဝဇၨန္း၊ စကၡဳဝိညာဏ္- စသည္ျဖင့္ စိတ္တစ္ခုၿပီး တစ္ခု စီတန္းကာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ စကၡဳဒြါရ - စသည့္ ေျခာက္ဒြါရတို႔၌ ထုိက္သည့္အားေလွ်ာ္စြာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ဤစိတ္အစဥ္အတန္းကို 'ဝီထိ' ဟု ေခၚဆိုရ၏ ။

ဘဝင္စိတ္အစဥ္သည္ တည္ၿငိမ္ေနေသာ ပင္လယ္ေရျပင္ႏွင့္ တူ၏ ။ ဝီထိစိတ္ အစဥ္တို႔သည္ ေလမုန္တုိင္း၏ ပင့္ေဆာင္မႈေၾကာင့္ ႂကြတက္မို႔ေမာက္လာၾကသည့္ ပင္လယ္ဒီလႈိင္းမ်ားႏွင့္ တူၾက၏ ။


စိတ္၏ အသက္

စိတ္တစ္ခုစီ၏ ဥပါဒ္ခဏ, ဌီခဏ, ဘင္ခဏ ဟူေသာ ခဏငယ္ ၃-ခ်က္ကို စိတၱကၡဏတစ္ခု-ဟု ေခၚ၏ ။ ထုိစိတၱကၡဏတစ္ခ်က္ (ဝါ) ခဏငယ္ ၃-ခ်က္သည္ စိတ္တစ္ခု၏ အသက္တည္း။

ဥပါဒ္ = ဥပၸါဒ = ျဖစ္ေပၚလာမႈ၊
ဌီ = ဌီတိ = ျဖစ္ေပၚၿပီးေနာက္ တည္ေနမႈ၊
ဘင္ = ဘဂၤ = တည္ေနၿပီးေနာက္ ပ်က္စီးခ်ဳပ္ကြယ္မႈ၊

ျဖစ္ေပၚရန္အေၾကာင္း ျပည့္စံုညီညြတ္၍ ပရမတၳတရားတို႔၏ ေရွးဦးျဖစ္ေပၚလာေသာ ခဏအခါသည္ ဥပါဒ္ခဏ မည္၏ ။
ျဖစ္ေပၚၿပီးေနာက္ ပရမတၳတရားတို႔၏ မခ်ဳပ္ေသးမီ တည္ေနေသာ အခိုက္အတန္႔သည္ ဌီခဏ မည္၏ ။
ျဖစ္ေပၚတည္ၿပီးေနာက္ ပရမတၳတရားတို႔၏ ကြယ္ေပ်ာက္ခ်ဳပ္ဆံုးေသာ ခဏအခါသည္ ဘင္ခဏ မည္၏ ။

ထိုဥပါဒ္-ဌီ-ဘင္ ခဏငယ္ ၃-ခ်က္ႏွင့္ ညီမွ်ေသာ စိတၱကၡဏတစ္ခ်က္သည္ မ်က္ေတာင္တစ္ခတ္ လွ်ပ္တစ္ျပက္ခန္႔ကာလတြင္ စိတၱကၡဏေပါင္း ကုေဋတစ္သိန္းေက်ာ္ရိွသည္ဟု က်မ္းဂန္၌ ဆိုထား၏ ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ စိတၱကၡဏတစ္ခုသည္ မ်က္ေတာင္တစ္ခတ္မွ်ကာလ၏ ကုေဋတစ္သိန္းပံု တစ္ပံုခန္႔သာ ၾကာရွည္၏ ။
 


႐ုပ္၏ အသက္

စိတၱကၡဏေပါင္း ၁၇-ခ်က္သည္ ႐ုပ္သက္တစ္ခုႏွင့္ ညီမွ်၏ ။ တစ္နည္းဆိုေသာ္ ႐ုပ္၏ အသက္သည္ စိတ္အသက္၏ ၁၇-ဆႏွင့္ ညီမွ်၏ ။ စိတ္တစ္ခု၏ အသက္သည္ ခဏငယ္ ၃-ခု ရိွသည့္အတြက္ ႐ုပ္သက္တစ္ခုတြင္ စိတ္ခဏငယ္ ၁၇*၃ = ၅၁ ခ်က္ ရိွ၏။

ထုိ ၅၁-ခ်က္တြင္ အစျဖစ္ေသာ ခဏငယ္တစ္ခုကား​ ႐ုပ္၏ ဥပါဒ္ခဏတည္း။ အဆံုးျဖစ္ေသာ ခဏငယ္တစ္ခုကား ႐ုပ္၏ ဘင္ခဏတည္း။ အလယ္ျဖစ္ေသာ ခဏငယ္ေပါင္း ၄၉-ခုကား ႐ုပ္၏ ဌီခဏတည္း ။

သို႔အတြက္ ႐ုပ္၏ ဥပါဒ္ခဏႏွင့္ ဘင္ခဏတို႔သည္ စိတ္၏ ဥပါဒ္ခဏ ဘင္ခဏတို႔ႏွင့္ အခ်ိန္ကာလ အတူတူပင္ ျဖစ္ၾက၏ ။ ႐ုပ္၏ ဌီခဏကမူ စိတ္၏ ဌီခဏထက္ ၄၉-ဆ ၾကာရွည္၏ ။ ဤအေၾကာင္းေၾကာင့္ ႐ဳပ္ကလာပ္မ်ားစြာ စုေဝးႏို္င္ၿပီး ထုိ႐ုပ္အစုအေဝးကို ကၽြႏု္ပ္တို႔ ျမင္ေတြ႕ႏိုင္၏ ။ အလြန္လ်င္ျမန္စြာ တစ္ခုခ်င္းျဖစ္ေသာစိတ္ကိုမူ မည္သည့္အခါမွ် မျမင္ေတြ႕ႏုိင္ေခ်။

မ်က္ေတာင္တစ္ခတ္ လွ်ပ္တစ္ျပက္ခန္႔ အခ်ိန္ကာလတြင္ ႐ုပ္သက္ေပါင္း ကုေဋ ၅၈၀၀-ေက်ာ္ ရိွသည္ကို တြက္ခ်က္ၾကည့္ႏုိင္ပါသည္။


ဝီထိ ၆-မ်ုိး

မ်က္စိတံခါးေပါက္ဟု ေခၚဆိုအပ္သည့္ စကၡဳဒြါရ၌ ထင္လာေသာ ႐ူပါ႐ံု (အဆင္း)ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ စိတ္အစဥ္ကို စကၡဳဒြါရဝီထိ-ဟု ေခၚ၏ ။

နားတံခါးေပါက္ဟု ေခၚဆိုအပ္သည့္ ေသာတဒြါရ၌ ထင္လာေသာ သဒၵ႐ံု (အသံ)ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ စိတ္အစဥ္ကို ေသာတဒြါရဝီထိ-ဟု ေခၚ၏ ။

ႏွာတံခါးေပါက္ဟု ေခၚဆုိအပ္သည့္ ဃာနဒြါရ၌ ထင္လာေသာ ဂႏၶာ႐ံု (အနံ႔)ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ စိတ္အစဥ္ကို ဃာနဝီထိ-ဟု ေခၚ၏ ။

လွ်ာတံခါးေပါက္ဟု ေခၚဆိုအပ္သည့္ ဇိဝွာဒြါရ၌ ထင္လာေသာ ရသာ႐ံု (အရသာ)ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ စိတ္အစဥ္ကို ဇိဝွာဒြါရဝီထိ-ဟု ေခၚ၏ ။

ကိုယ္တံခါးေပါက္ဟု ေခၚဆုိအပ္သည့္ ကာယဒြါရ၌ ထင္လာေသာ ေဖာ႒ဗၺာ႐ံု (အထိအေတြ႕)ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ စိတ္အစဥ္ကို ကာယဒြါရဝီထိ-ဟု ေခၚ၏ ။

စိတ္တံခါးေပါက္ဟု ေခၚဆိုအပ္သည့္ မေနာဒြါရ၌ ထင္လာေသာ ဓမၼာ႐ံု (အၾကံအေတြး စသည္)ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ စိတ္အစဥ္ကို မေနာဒြါရဝီထိ-ဟု ေခၚ၏ ။

ေဆာင္ပုဒ္။ ။ ေျခာက္ဒြါရဝယ္၊ စိတ္အစဥ္ျခယ္၊ ေျခာက္သြယ္ ဝီထိထုတ္။ (ဒြါရ ေျခာက္ပါးကို အေၾကာင္းျပဳ၍ စိတ္အစဥ္ ေျခာက္မ်ဳိး (ဝါ) ဝီထိ ေျခာက္မ်ဳိး ျဖစ္ေပၚသည္။)


ဆသကၠ ေျခာက္မ်ဳိး ေျခာက္လီ

* ဝီထိပိုင္း၌ ေျခာက္ခု အေပါင္းအစု-ဟူေသာ ဆကၠတို႔သည္ အဘယ္မွ် ရိွသနည္း။
ဝတၳဳဆကၠ၊ ဒြါရဆကၠ၊ အာရမၼဏဆကၠ၊ ဝိညာဏဆကၠ၊ ဝိသယပၸဝတၳိဆကၠ၊ ဝီထိဆကၠ-ဟူ၍ ေျခာက္ပါး ရိွသည္။

ဝတၳဳဆကၠ ။ ။ စကၡဳဝတၳဳ၊ ေသာတဝတၳဳ၊ ဃာနဝတၳဳ၊ ဇိဝွာဝတၳဳ၊ ကာယဝတၳဳ၊ ဟဒယဝတၳဳ-ဟူေသာ ဝတၳဳေျခာက္ခု အစုကို ဝတၳဳဆကၠ-ဟု ေခၚ၏ ။ ပထမဝတၳဳ ငါးခုသည္ စကၡဳပသာဒ - စသည့္ ပသာဒ႐ုပ္ ၅-ပါး ျဖစ္၏ ။ ဆ႒မေျမာက္ ဟဒယဝတၳဳသည္ ႏွလံုးအတြင္းရိွ ေသြး၌ တည္ေသာ ဝတၳဳ ျဖစ္၏ ။

ဒြါရဆကၠ ။ ။ စကၡဳဒြါရ၊ ေသာတဒြါရ၊ ဃာနဒြါရ၊ ဇိဝွာဒြါရ၊ ကာယဒြါရ၊ မေနာဒြါရ - ဟူေသာ ဒြါရ ေျခာက္ခုအစုကို ဒြါရဆကၠ-ဟု ေခၚ၏ ။ ပထမဒြါရ ငါးပါးသည္ ပသာဒ႐ုပ္ ၅-ပါးပင္ ျဖစ္၍၊ ႐ုပ္ဒြါရမ်ား ျဖစ္ၾက၏ ။ မေနာဒြါရမွာ ဘဝင္စိတ္ ၁၉-ပါး ျဖစ္သျဖင့္ နာမ္ဒြါရ ျဖစ္၏ ။

အာရမၼဏဆကၠ ။ ။ ႐ူပါ႐ံု၊ သဒၵါ႐ံု၊ ဂႏၶာ႐ံု၊ ရသာ႐ံု၊ ေဖာ႒ဗၺာ႐ံုႏွင့္ ဓမၼာ႐ံု-တို႔သည္ အာရမၼဏဆကၠ ျဖစ္၏ ။

(ဝတၳဳဆကၠ၊ ဒြါရဆကၠ၊ အာရမၼဏဆကၠ-တို႔အား ပိုသေဘာေပါက္ရန္ ပကိဏ္းလည္း ေလ့လာၾကပါ။)

ဝိညာဏဆကၠ ။ ။ စကၡဳဝိညာဏ္၊ ေသာတဝိညာဏ္၊ ဃာတဝိညာဏ္၊ ဇိဝွာဝိညာဏ္၊ ကာယဝိညာဏ္၊ မေနာဝိညာဏ္-ဟူေသာ ဝိညာဏ္ ေျခာက္ပါးကုိ ဝိညာဏဆကၠ-ဟု ေခၚပါသည္။
ဝိညာဏ = ဝိညာဏ္-ဟူသည္မွာ သိျခင္း (စိတ္)ပင္ ျဖစ္၏ ။

ဝီထိဆကၠ ။ ။ စကၡဳဒြါရဝီထိ၊ ေသာတဒြါရဝီထိ၊ ဃာနဒြါရဝီထိ၊ ဇိဝွာဒြါရဝီထိ၊ ကာယဒြါရဝီထိ၊ မေနာဒြါရဝီထိ-ဟူ၍ ဝီထိေျခာက္ပါးကို ဝီထိဆကၠ-ဟု ေခၚ၏ ။

စကၡဳဒြါရဝီထိကို စကၡဳဝိညာဏဝီထိ-ဟုလည္း ေခၚ၏ ။ စကၡဳဒြါရ၌ ထင္လာေသာ အာ႐ံုကို စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္က ျမင္သည္ႏွင့္စပ္၍ အဆက္ဆက္ျဖစ္လာေသာ စိတ္အစဥ္ကို စကၡဳဝိညာဏဝီထိ-ဟု ေခၚဆိုႏိုင္၏ ။ ဒြါရ၏ အစြမ္းျဖင့္ စကၡဳဒြါရဝီထိ-ဟု ေခၚ၍ ဝိညာဏ္၏ အစြမ္းျဖင့္ စကၡဳဝိညာဏဝီထိ-ဟု ေခၚျခင္း ျဖစ္၏ ။

ထိုနည္းတူ က်န္သည့္ဝီထိငါးပါးကို ေသာတဝိညာဏဝီထိ၊ ဃာတဝိညာဏဝီထိ၊ ဇိဝွာဝိညာဏဝီထိ၊ ကာယဝိညာဏဝီထိ၊ မေနာဝိညာဏဝီထိ-ဟုလည္း ေခၚဆိုအပ္၏ ။

ဝိသယပၸဝတၱိဆကၠ ။ ။ ဝိသယ = အာ႐ံု + ပဝတၱိ = ျဖစ္ျခင္း, ထင္ျခင္း။ ဒြါရတို႔၌ အာ႐ံု၏ ျဖစ္ျခင္းကို ဝိသယပၸဝတၱိ-ဟု ေခၚ၏ ။ တစ္နည္း... အာ႐ံုတို႔၌ စိတ္ျဖစ္ျခင္းသည္ ဝိသယပၸဝိတၱိ - မည္၏ ။


ပဥၥဒြါရ၌ ျဖစ္ေသာ အာ႐ံု ၄-ပါး

၁။ အတိမဟႏၲ႐ံု = ထင္ရွားအားႀကီးေသာ အာ႐ံု ငါးပါး၊
၂။ မဟႏၲ႐ံု = သင့္တင့္ ထင္ရွားအားႀကီးေသာ အာ႐ံု ငါးပါး၊
၃။ ပရိတၱာ႐ံု = မထင္ရွား မသိသာသည့္ အားနည္းေသာ အာ႐ံု ငါးပါး၊
၄။ အတိပရိတၱာ႐ံု = အလြန္တရာ မသိသာ မထင္ရွား၍ အားနည္းလွေသာ အာ႐ံု ငါးပါး။


မေနာဒြါရ၌ ျဖစ္ေသာ အာ႐ံု ၂-ပါး

၁။ ဝိဘူတာ႐ံု = ထင္ထင္ရွားရွားျဖစ္ေသာ အာ႐ံု၊
၂။ အဝိဘူတာ႐ံု = မထင္မရွားျဖစ္ေသာ အာ႐ံု ။
အထက္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္အတုိင္း ဒြါရတုိ႔၏ အာ႐ံု ထင္ပံု (၆)မ်ိဳးကို ဝိသယပၸဝတၱိဆကၠ - ဟု ေခၚ၏ ။

ဝိသယပၸဝတၱိ ၉-မ်ဳိး ။ ။ အထက္ပါ အာ႐ုံထင္ပံု ေျခာက္မ်ဳိးတို႔သည္ ဝီထိစိတ္တို႔၏ ဝိသယပၸဝတၱိ ေျခာက္မ်ဳိး ျဖစ္၏ ။ ဝီထိမုတ္-ေခၚေသာ ပဋိသေႏၶ, ဘဝင္, စုတိစိတ္-တို႔၏ ဝိသယပၸဝတၱိကား ကံ, ကမၼနိမိတ္, ဂတိနိမိတ္-အားျဖင့္ သံုးမ်ဳိးရိွ၏ ။ သုိ႔အတြက္ စုစုေပါင္း ဝိသယပၸဝတၱိ ၉-မ်ဳိး ရိွ၏ ။

ဆက္ရန္ .... ဝီထိ (၂) သို႔

အျပည့္အစံုသို႔...

 
အမတံ ဒေဒါစ ေသာ ေဟာတိ - တရားအလွဴေပးလွဴသူသည္ အၿမိဳက္နိဗၺာန္ ေပးလွဴသူမည္၏။ (ဘဝတိုင္း ဉာဏ္ထက္ျမက္ေစ၏။)

ဤဓမၼblogမွ တရားမ်ားအား ဗုဒၶသာသနာေတာ္ အဓြန္႔ရွည္ တည္တန္႔ရန္ ျဖန္႔ေဝၾကပါခင္ဗ်ား။


တျခားဘာသာမ်ား ေလ့လာခ်င္ရင္....
သမၼာက်မ္းစာ-ျမန္မာျပန္ (Bible)
ကုရ္အာန္က်မ္းစာ-ျမန္မာျပန္ (Quran)
ဟိႏၵဴ ဘာသာ (Hinduism)
ဂ်ဴး ဘာသာ (Judaism)
ဂ်ိန္း ဘာသာ (Jainism)
အစၥလာမ္ ဘာသာ (Islam)

Followers

ကၽြန္ေတာ့္ အေၾကာင္း

ဆက္သြယ္ခ်င္ရင္